۱۳۹۰ آذر ۳۰, چهارشنبه

دوستی‌های روی آب

در کمتر از یک ثانیه، شقیقه‌هایم تیر کشید. یکی از همان وقت‌های محدودی که تا کمتر از یک ثانیه قبل خوبم و سرحال، یا مستم و سرخوش و در کمتر از یک ثانیه سردرد می‌گیرم و حالم افتضاح می‌شود یا مستی به سرعت برق و باد می‌پرد و می‌رود دورها.. 

آشنای مشترک یک جمله نوشت:«مگر نمی‌دانی فلانی زن دارد؟» ...نه! نمی‌دانستم، از مخیله‌ام هم نگذشته بود، حدسش را هم نمی‌زدم هیچ، هیچ‌وقت کلمه‌ای از زنش نگفته بود. از کجا باید می‌دانستم؟ هیچ‌وقت از زبانش درنیامده بود که زیر سقف خانه‌اش، تنها نیست. همیشه دوست‌دخترهایی داشت، گاهی جدی، گاهی گذرا و سرسری. همیشه حرف از دختری بود یا دخترانی، نه زنی که تخت‌خواب و سقف بالا سر و روزمره را باهم شریکند.

چندسالی بود که دوست بودیم، دوستان مجازی از پشت چت. بعضی شب‌های طولانی و سرد زمستان‌ها از پشت پنجره‌ی سمت راست ایمیل زیاد گپ زده بودیم، از فیلم‌هایی که دوست داشتیم، سریال‌هایی که می‌دیدیم، آخرین کتاب دوراس یا آخرین ویدیو کلیپ فلان خواننده‌، مردانی که در زندگی من بودند و زنانی که در زندگی او بودند، شیطنت‌های سال‌های دور، کار و بار، دوستان مشترک ... همیشه  ضمیر جمله‌‌هایش اول شخص مفرد بود: بروم شام بخورم میام، دارم میرم خانه‌ی فلانی، مهمان دارم، بروم دیگر بخوابم، تابستان که رفته بودم شمال، تلویزیون تازه‌ای که خریده‌ام ... هیچ‌وقت جمله‌هایش برویم شام بخوریم، تابستان که رفته بودیم شمال، تلویزیون تازه‌ای که خریدیم یا مهمان داریم نبود. 

گاه‌گداری میان این چت‌های گاه کوتاه و گاه طولانی سال‌ها، لاس زدن‌های نرم و آرامی هم بود. هیچ‌کداممان نمی‌خواستیم مخ دیگری را بزنیم یا رابطه‌ی دیگری داشته باشیم، هرکس زندگی خودش را در دو سوی مرزهای دور داشت. دوستی صمیمانه‌ی بی‌توقع و دردسری بود، گاهی هم شیطنت و لاس زدن نرم و آرامی می‌آمد آن وسط خودی نشان می‌داد و می‌رفت. 

او برای من از دختری می‌گفت که دلش را برده و نمی‌شد پا پیش گذاشت، که دختر با دوست او رابطه‌ای دارد. من برایش از عشق سال‌های دور و سوختن می‌گفتم، او از خشم و حرصش از دوست‌دختر که با آن‌که قرار بوده تعهدی نباشد اما در دایره‌ی دوستان صمیمی او هم‌بستر پیدا می‌کند، من از اینکه درکش می‌کنم و می‌دانم چقدر مهم است آدم در دایره‌ی معاشرین نزدیکش احساس امنیت کند، بداند پشتش را که به جمع کرد مردم به پارتنر او پیشنهاد نمی‌دهند و پارتنر برای آن‌ها دلبری نمی‌کند. و هیچ‌وقت حرفی از ازدواجش نزد، هیچ‌وقت کوچک‌ترین نشانه‌ای از تاهل بروز نداد.

من سال‌ها با پیش‌فرض غلط، حرف‌های او را می‌شنیدم. با پیش‌فرض غلط راهنمایی می‌کردم و مشاوره می‌دادم، هم‌دردی می‌کردم و تایید...سال‌ها یک بخش مهم زندگی او را نمی‌دانستم و اگر می‌دانستم حتمن بعضی همدردی‌ها، راهنمایی‌ها و موضع‌گیری‌هایم فرق می‌کرد. وقتی از خیانت دوست‌دختر می‌گفت، لابد نمی‌گفتم می‌فهممت و درکت می‌کنم...لابد می‌پرسیدم مگر خودت خیانت نمی‌کنی به همسرت؟ مگر او می‌داند تو دوست‌دختر داری که حالا خونت به جوش آمده از خیانت دیگری؟ رطب خورده که منع رطب نباید کند! 

اتفاقی نیست، قایم کردن مساله‌ی مهمی مثل متاهل بودن اتفاقی نیست...من باور نمی‌کنم تو حتا از مارک بستنی موردعلاقه و رنگ روتختی محبوبت هم در ساعت‌ها گپ زدن بگویی و یادت برود بگویی که راستی بابا! من زن دارم...انتظار زیادی نیست در دوستی که بخواهی کلیدی‌ها را بدانی. آدم‌ها دروغ می‌گویند و پنهان‌کاری می‌کنند، من اما با«دروغ‌های سرنوشت‌ساز» و «پنهان‌کاری‌های کلیدی» نه کنار میایم نه می‌بخشم. توهین به شعور آدمیزاد، سواستفاده از اعتماد دیگری هزار شیوه دارد و این پنهان‌کاری‌ها، یکی از بدترینش است برای من. کمی عمیق‌تر هم که نگاه می‌کنم، این نگفتن‌ها برای من نشانه‌‌ای از زیرپوستی‌های دیگری است. هیچ‌وقت از مردان و زنانی که یار را در پستو پنهان می‌کنند، خوشم نیامده است. آدم‌هایی که انگار درد «تجردنمایی» دارند، نمی‌خواهند تا ابد هیچ امکان لاس و رابطه‌ی بالقوه‌ای را از دست بدهند. آدم‌هایی که برای من معنای سودجو در روابط هستند، سودجویی هم هزار شیوه و کلک دارد، یار در پستو پنهان کردن هم یک‌جورش.

از وقتی فهیمده‌ام، از دو سه نفر آشنای مشترک از زنش پرسیده‌ام. می گویند ازدواج‌شان ظاهرن خوب و موفق است، روابط‌شان دوستانه و خوب. سه ایمیل آخر مرد را جواب نداده‌ام، جواب پی‌ام‌های چند هفته‌ی اخیرش را نمی‌دهم، می‌دانم باید ایمیلی کوتاه بزنم و بگویم چرا دیگر این دوستی را نمی‌خواهم، بنویسم که من از کنار دروغ‌های سرنوشت‌ساز و پنهان‌کاری‌های کلیدی بی‌خیال و آسان نمی‌گذرم و بگویم ترجیح می‌دهم تا مدتی نامعلوم و شاید همیشگی با او مکالمه‌ای نداشته باشم.

من از همه‌ی ایمیل‌های سرنوشت‌ساز صریح اینطور هم گریزانم، نوشتن‌شان را تا بشود به تعویق می‌اندازم، جان می‌کنم به همان شیوه‌ی «نه سیخ بسوزد، نه کباب» راهم را بکشم و گم وگور شوم. ولی خب! جایی از ذهن هی سیخونک می‌زند که چیزی هم است به اسم «حق دانستن دیگری» و «وظیفه‌ی انسانی» با کورسوی امیدی که شاید یاد بگیرد و با این شیوه‌ با دوستی‌های بعدی و در راه برخورد نکند...خوش خیالی است شاید سیخونک ذهن...نمی‌دانم، کلافه‌ام.

۱۳۹۰ آذر ۱۹, شنبه

زن درون آیینه ...

سال دارد نو می‌شود، من هم دارم یک‌سال پیرتر می‌شوم. این را تار موی سفید دوازدهم می‌گوید و روزی در تقویم آخرین ماه سال... گاهی که  جلوی آینه دستم گوشواره به دست نزدیک گوش است، یا وقت زردچوبه زدن به پیازهای خردکرده در ماهیتابه یا پیاده‌روی‌های تا سرکار در صبح‌های سرد این ماه آخر فکر می‌کنم به سالی که رفت، سالی که می‌آید، تار موی سفید دوازدهم و تقویم که می‌گوید یک سال پیرتر داری می‌شوی. 

هنوز هم «گنجشک روزی‌ام.»  وقتی در هجده سالگی اولین حقوقم را گرفته بودم و ذوق‌زده‌اش بودم بابا اسم مرا گذاشت گنجشک روزی ...اولین حقوق من پنجاه و شش هزار تومان بود، پولی نیست، همان موقع هم پولی نبود، من ذوق‌زده اش بودم اما ...بابا با لبخند گفت گنجشک روزی هستی و مثل یک گنجشک کوچک، با داشته‌ی اندکت شادی...هنوز هم همینم...نه رویای پولدار شدن دارم، نه قصدش را، نه راه و رسمش را بلدم و نه می‌خواهم یاد بگیرم...هنوز هم مثل یک گنجشک کوچک از داشته‌های اندکم خوشحالم و بلدم با دوست‌داشتنی‌های کوچک‌ام خوشحالی کنم...با یک جاشمعی رنگ رنگی کار دست، با روتختی سفید و آبی تازه، با یک دسته گل لاله که از گل‌فروشی محل خریدم، بوی زعفران سابیده‌ای که مامان فرستاده است و رژلب تازه‌ی سرخ رنگم...همین‌قدر قانع...

هنوز هم جاه‌طلب نیستم، هنوز هم ته ذهن جاه‌طلبی برای من بیشتر بار منفی دارد تا مثبت... هنوز هم خودم را با خودم مقایسه می‌کنم فقط و فکر می‌کنم پس رفته‌ام و شده‌ام پیچ و مهره‌ی گم و گوری در «سیستم» ...هنوز هم نه می‌خواهم مدیر شوم و صاحب کار و نه مسئولیت‌های گنده‌ی برعهده بگیرم...آسه می‌روم، آسه می‌آیم و گاهی صورتم درهم می‌رود که نچ نچ! خلاقیت کشته شد و شهید شد و رفت ...بعد بعضی روزها یهو خلاقیت دمی تکان می‌دهد از سویی و نیش من تا بناگوش باز می‌شود و فکر می‌کنم مشتی زدم به تو ای «سیستم» که مرا پیچ و مهره کرده‌ای و باز همان روتین کاری است و سیستم و من یک پیچ و مهره‌ی گم‌وگور...

دیگر ولی آدم‌ها مرا به هیجان نمی‌آورند...مدت‌هاست دیدن آدم تازه‌ای هیجان‌زده‌ام نکرده است که بعد دیدنش دوست داشته باشم درباره‌ی او حرف بزنم، از آشنایی با آدم تازه‌ی هیجان‌انگیز و دوستی خوب تازه ذوق کنم...نه! آدم‌ها دیگر مرا به هیجان نمی‌آورند...اما هیجان‌های فسقلی دیگری هنوز هست...هیجان کشف کافه‌ی تازه‌ای که فنجان‌های نقش‌ونگاردار سفالی دارد یا هیجان خرید یک شال رنگارنگ گرم و نرم یا شنیدن «دوستت دارم» از او...هنوز...درسومین سال ...

عارضه‌ی «بحث نکردن» و کنار کشیدن خودم از «گروه»، «اکیپ»، «گنگ»ِ و طرفداری‌ها و مخالفت‌های دسته‌جمعی که از چندسال قبل شروع شد، دیگر صددرصدی شده است... همین دو سه روز پیش یکی جایی تقریبن سرم داد زد که چرا من رک و شفاف موضع نمی‌گیرم ... ته دلم گفتم حالی دارید والا! ...من هیچ‌وقت آدم محبوب هیچ دسته و اکیپ و گروهی نبودم، چون حرف خودم را می‌زنم، کار خودم را می‌کنم، راه خودم را می‌روم و حس کنم جایی لنگی اساسی دارد، آرام و در سکوت می‌روم...

هنوز هم دعوا نمی‌کنم و نمی‌فهمم آدم‌ها چطور می‌توانند به سروهیکل هم گه پرتاب کنند و سرهم داد و هوار کنند، فحش  بدهند و یک ساعت بعد دست در دست هم بروند خرید یا روی یک کاناپه بنشینند و سریال ببینند... هنوز هم به محض اینکه حس کنم کسانی مرا عضو یک گروه و جمع مشخص محسوب می‌کنند، برآشفته می‌شوم و راهم را می‌کشم و می‌روم... 

دیگر ولی تحمل آدم‌های بددهن حتا اگر بددهنی‌شان با چاشنی شوخی و خنده و بامزگی باشد را ندارم...فکر می‌کنم دقتم روی انتخاب کلمه بیشتر شده است، قبل انتخاب واژه‌هایم در حرف زدن و نوشتن  فکر می‌کنم و حواسم خیلی جمع «واژه» شده است...هنوز هم راحت آدم کنار می‌گذارم، سخت‌گیرتر شده‌ام، کم‌تحمل‌تر وقتی مرزهایم دور باشد از دیگری...آستانه‌ی صبرم در برابر دروغ و به‌خصوص «دروغ‌های هماهنگ‌شده» صفر شده است...زیرصفر شاید حتا...

دلتنگی همه‌ی این‌ سال‌ها خزیده است زیر پوست من ...دلتنگی، در رگ‌های من جاری است دیگر...دلتنگی‌های تصویر در تصویر، پاره پاره، خودم کولی‌وار از این شهر به آن شهر، از این کشور به آن کشور و آن‌ها که برایم مهم‌ترین و عزیز‌ترین، هیچ‌یک در جغرافیای کولی‌وار زندگی من نیستند...و بخشی از کلافگی‌ زیر پوست هم از همین هست که خودم اینجا و مهم ترین‌ها گوشه کنارهای دور از من و دور از هم و هرکجا که رو می‌کنم، پشت کرده‌ام به دیگرانی...

آدم احساسات غلیظ و شدید نیستم، با لااقل یک متر فاصله می‌ایستم و نگاه می‌کنم به آدم‌هایی که فوران احساسات دارند و شدیدند، با همه‌ی جذابیت‌هایشان ته ته‌اش پس‌زننده هستند برای من ...دست اخر می‌ترسانند مرا و خارج از تحمل من می‌شوند...دیگر تعقل و آرامش آدم‌ها را برای یک ساعت هم با فوران احساسات تاخت نمی‌زنم . من آدم ریسک‌های بزرگ، طرفداری‌ها و مخالفت‌های شدید، ایمان‌های از ته دل، آزمون های دشوار، دوراهی‌های سرنوشت‌ساز و قمار کردن نیستم... 

گاهی به وقت تلف کرده برای آدم‌هایی که بعدتر تو زرد از آب درآمدند، کاری که باب میل نیست، حرکتی که اشتباه بوده است فکر می‌کنم و دیگر ذهنم با سخت‌گیری یقه‌ام را نمی‌گیرد و مواخده‌ام نمی‌کند...کابوس می‌بینم گاهی باز، کابوس‌هایی پر از گلوله، انفجار، بوی باروت، هراس، فرار و با صدای فریاد خودم بیدار می‌شوم و بالشی که خیس است...نگرانم مدام...نگرانی‌هایی درهم تنیده با دلتنگی ... 

«م.ح» به دوست چندین و چند سال بزرگ‌تر از من گفته چه خوب که با من انقدر صمیمی و نزدیک است، چون من آدم سختی هستم ...«م.ح» خودش حالا هشت سال است دوست من است و با همه‌ی سختی‌هایم، مرزهایم، پیچیدگی‌هایم دوست عزیز من مانده است و تحملم کرده است حتمن جاهایی...هنوز هم آدم سختی هستم، سخت‌تر شده‌ام شاید حتا و دلخوشم به دوستی‌هایی که تعداد سال‌هایشان حالا یا دورقمی شده است یا به زودی می‌شود و اهل دوستی‌های به عمق نیم میلی‌متر نیستم...اسم آن‌ها برای من هنوز آشنایی است فقط و نه دوستی...

هنوز اسیر و شیفته‌ی جادوی نوشتن و کلمات‌ام...هنوز در سرم جمله‌های جادویی فاطمه مرنیسی مدام تکرار می‌شود که «بنویسید تا جوان بمانید. کرم مرطوب‌کننده را دور بریزید، نوشتن بهترین درمان برای هر درد و درمان چین و چروک است. تنها کاری که از نوشتن برنمی‌آید، جلوگیری از سفید شدن موهاست. برای آن باید حنا استفاده کنید. اما یاد بگیرید روزی یک ساعت بنویسید. هرچیزی که به فکرتان می‌رسد. حتا می‌توانید به اداره‌ی برق نامه‌بنویسید و بگویید چراغ برق روبروی خانه‌تان سوخته است. نمی‌توانید تصور کنید نوشتن چه تاثیری روی پوست‌تان دارد. چین و چروک‌های کنار لبتان و اخم بین ابروهایتان کم کم کنار خواهد رفت، چشم‌هایتان بازتر خواهند شد و با همه‌ی این‌ها آرامش درونی خواهد آمد. در خاورمیانه نوشتن، ارزان‌ترین و عمیق‌ترین نوع کشیدن پوست است. در این کشورها همه‌چیز از رژیم‌های سیاسی گرفته تا آلودگی‌های ایدئولوژیک و اقتصاد همه دست به دست هم می‌دهند تا زن را قبل از آن‌که زمانش برسد پیر کنند.هفته‌ای یک بار به او شوک عصبی می‌دهند، ماهی یک‌بار حمله‌ی قلبی.همه با هم کاری می‌کنند که از بیست و پنج سالگی موهای زن سفید شود و بعد از  بیست سالگی حداقل سالی پنج چین و چروک به چین‌هایش اضافه شوند.» 

زندگی می‌گذرد...با سختی‌های تمامی‌ناپذیرش، دلخوشی‌های ساده‌اش که رنگ می‌پاشد به روزمرگی، با جبر جغرافیایی و مصائب و نگرانی‌هایی که اگر اهل خاورمیانه باشی تا ابد گریبان گیرت است و من  دیگر نه می‌خواهم چیزی را عوض کنم، نه فیلی هوا کنم، نه کن فیکونی کنم و نه وسط هیچ میدان بزرگ تغییر و تحولی باشم... دلخوشم با بوی خوش قهوه‌ی صبحگاهی، صدای آرامش‌بخش مرد و انتظاری که بالاخره دارد به پایان می‌رسد، شعر خوبی که همین امروز خواندم و زمزمه‌اش می‌کنم و مهربانی بی‌دریغ او...گفته بودم که، گنجشک روزی‌ام. 





۱۳۹۰ آبان ۱۸, چهارشنبه

که شاید زبان سرخ بر باد دهد ...

قرار نبود من میزبان او باشم، اصلن اون‌قدرها صمیمتی در کار نبود که بخواهم بیشتر از همان دیدن او در جمع و چند جمله‌ی حال و احوال و چه خبر معاشرتی کرده باشیم. یکی بچه‌اش مریض بود و باید زود می‌رفت خانه، یکی قرار تلفن کاری راه دور مهم داشت و آن دیگری پایش پیچ خورده بود و توان راه رفتن و معاشرت بیشتر نبود.  افتاد گردن من که ببرمش شب‌گردی در شهر شلوغ. از ایران آمده بود، مثل همیشه برای یک پروژه‌ی کاری. 

یک پارچه شور بود و انگیزه و چشم و گوش‌هایش حریص که همه چیز را ببیند، ثبت کند و یاد بگیرد. گفت می‌خواهد برقصد، یادم بود دوستی از فلان پیست رقص گفته بود که هرشب برنامه‌ی رقص ملل دارد و رقصنده‌های حرفه‌ای و نیمه حرفه‌ای. آدرس را که پیدا کردیم، سوار مترو شدیم به سمت ایستگاه نزدیک به محل رقص. پرسیدم:« از ایران چه خبر؟» همان سوال کلیشه‌ای که از هر مسافری که از ایران رسیده باشد، می‌پرسیم. گفت:« نمی‌دانم.» چشم‌هایم چهارتا شده بود، جواب‌های این سوال کلیشه هم معمولن کلیشه است:« روز به روز بدتر از دیروز.»، « هیچی! مثل همیشه.»، « آلوده و کثیف و گرم، خیلی گرم شده.»، « مردم کلافه و عصبی، همه انگار منتظر یک تغییری باشند.»....اما «نمی‌دانم» هرگز... در سکوت نگاهش کردم. 

در سالن رقص، خیلی زود رفت وسط. نرم و موزون و حرفه‌ای می‌رقصید، با شور و احساس. خیلی زود چند پارتنر رقص خوب پیدا کرد، من کنار بار نشسته بودم، نوشیدنی‌ام را مزه مزه می‌کردم، نگاهش می‌کردم و فکر می‌کردم چطور «نمی‌داند» در ایران که همین دو روز پیش از آن‌جا آمده و همین هشت روز دیگر هم برمی‌گردد، چه خبر است. او که به خاطر حرفه‌اش با نهادهای دولتی سروکله می‌زند، روزناکه و کتاب می‌خواند، گزارش‌های اجتماعی بالا و پایین می‌کند برای سوژه.  از خیالم گذشت من که اینجام و روزی این همه خبر می‌خوانم و دنبال می‌کنم فکر می‌کنم نمی‌دانم در ایران چه خبر است، او که در ایران است هم نمی‌داند. پس کی می‌داند؟ 

آدم‌های هم‌حرفه‌اش درباره‌اش می‌گویند که کارش را خیلی خوب بلد است، پشت اسمش یک صفت «حرفه‌ای» و «کاربلد» می‌گذارند. خوش مشرب و خوش معاشرت هم هست، و به غایت مودب و متواضع، برخلاف خیلی از اهالی حرفه‌اش. باهوش است، این را برق چشمانش، حواس جمعش و گوش‌هایش تیزش خوب عیان می‌کند. برنامه دارد، خوب می‌داند انگار هربار که برای پروژه‌ای می‌آید این‌ور آب، برای چی آمده است. حس می‌کنی سعی می‌کند حداکثر توشه را بردارد از سفرش، خوب حواسش هست انگار که وقت کم است و شاید بار دیگری در کار نباشد. چطور می‌شود حواست باشد که بار دیگری شاید در کار نباشد، اما ندانی چه خبر است در ایران؟ 

شخصیت‌اش پیچیده نیست، لااقل این حس را نمی‌دهد که با یک شخصیت پیچیده چندوجهی طرفی. می‌بینی زیاد در قیدوبند این‌که دیگران درباره‌اش چه می‌گویند و چه فکر می‌کنند نیست، کارش خودش را می‌کند. انگار هرچه را دلش بخواهد، می‌شنود. 

با یکی از پارتنرهای رقص، آمد کنار بار. دختر از او پرسید فکر می‌کند وضع ایران چطور می‌شود؟ جنگ؟ یا کوتاه می‌آید سر برنامه‌ی اتمی؟ جنبش سبز چی؟‌... نوشیدنی‌اش را یک نفس سر کشید، شانه‌اش را بالا انداخت و گفت:« راستش نمی‌دانم.» ...بی‌اعتماد است؟ خسته و گریزان از هرچه خبر و سوال مربوط به ایران است؟‌محتاط است و نگران که حرف‌هایش حتا کیلومترها دور از ایران، برایش اسباب دردسر شود؟‌نگران آینده‌ی شغلی‌اش است؟‌ نان به نرخ روز خور است؟ حوصله‌ی بحث‌های غیر کار و روزمره ندارد؟ واقعن نمی‌داند؟ نمی‌خواهد بداند؟ ترجیح می‌دهد نداند؟ وانمود می‌کند نمی‌داند؟‌خسته است از دانستن؟ 

همه‌ی شب را رقصید، دم صبح در واگن ساکت مترو که هردو مست بودیم پرسیدم:« ندانستن راحت‌تر است؟»  چشم‌هایش خمار از مستی به جای دوری خیره بود، گفت:«نمی‌دانم.» 

۱۳۹۰ آبان ۱۲, پنجشنبه

نداشته‌ها

زن دارد، زنش را دوست دارد. دوست دارد؟ می‌گوید دارد، دو تا صندلی آنورتر که بنشینی و نگاه‌شون کنی اما، می‌بینی یک جور تنش زیرپوستی در رابطه‌شان هست. می‌بینی هردو چقدر لبخند زورکی تحویل هم می‌دهند. می‌بینی نگاه زن همیشه با نگرانی و کنترل دنبالش است. دو صندلی دورتر که بنشینی و نگاهشون کنی، قضاوت اول ذهن همه این است که خیلی سرتر از زنش است. وقتی که در جمع نباشند، همه می‌گویند:« خیلی خوش‌تیپ‌تره از زنش، خیلی باسوادتر، موفق‌تر، جذاب‌تر، خوش معاشرت‌تر» و یک کامیون «تر» های دیگر. 

یک عصر تابستانی که برای اولین‌بار دیدمشان، من هم فوری فکر کردم چقدر از زنش سرتر است، چقدر بهم نمی‌آیند... همان عصر تابستانی، از حیاط به داخل ساختمان می‌رفتم که یک لحظه سرم را بی‌دلیل برگرداندم و دیدم نگاهش دنبال من است، نگاهمان گره خورد در هم و دلم ریخت، بعدها گفت که همان لحظه دلش ریخته است. 

با زنش بعدتر بیشتر معاشرت کردم، مهربان است با اعتماد به نفس پایین. خودش می‌داند آدم‌ها از دو تا صندلی اونورتر چطور درباره‌شان قضاوت می‌کنند، دستپاچه است و می‌خواهد بهتر باشد، جفت او باشد، آدم‌ها از دو تا صندلی دورتر بگویند «چه به‌هم میاند.» دیدن این تلاش راستش غم‌انگیز است، آدم‌ها یا جفت‌وجور هم هستند یا نه. لحظه‌های کوتاهی که خودش است و در تلاش برای جفت مرد شدن نیست، دوست‌داشتنی تر است، خود واقعی‌اش دوست‌داشتنی است در ژانر خودش، گیرم که به مرد نیاید و جفت‌وجور نباشند. 

مرد یک روز تلفن کرد و به بهانه‌ی سوالی که مربوط به شغل من بود، سر حرف را باز کرد و گفت دلش گیر من است و می‌داند دل من هم گیر او، گفت حواسش هست که آگاهانه از نگاه کردن به او طفره می‌روم و همیشه دورترین نقطه از او می‌نشینم...اگر با من نبودش میلی، چرا سبوی مرا بشکست لیلی... سکوت کرده بودیم...گفت آدرس محل کارم جلو رویش است، شب چه ساعتی کارم تمام می‌شود؟ باید حرف بزنیم ... گفتم ساعت ۸. 

رفتیم کافه‌ی نزدیک...نفس عمیق کشیدم و گفتم نه... بعد فوری گفتم با این‌که خیلی جذاب است، خیلی خواستنی، خیلی وسوسه‌برانگیز...دست‌هایش را دور لیوان چای حلقه کرده بود و با دقت نگاهم می‌کرد، برق طلای حلقه‌اش صاف تو چشمم... گفت من خوشبخت نیستم، گفتم می‌دانم، او هم خوشبخت نیست...سرش را تکان داد که یعنی می‌داند...نفس عمیقی کشیدم و گفتم وسوسه‌ات آنقدر قوی است که اگر زنت را نمی‌شناختم لابد سر می‌خوردم و سر می‌خوردی ته قلبم... گفت فرقی داشت؟....گفتم آره! عذاب وجدانش کمتر بود، تصویر نداشتم لااقل از زنت، با او شام و ناهار نخورده بودم و سر یک میز نخندیده بودم...از من برنمیاد ...دستش را روی دستم گذاشت.بعد سکوت بود... 

بعد باز مهمانی‌ها و معاشرت‌های گروهی بود و نگاه من که یک لحظه برمی‌گشت و نگاهش که گره خورده بود به من، نشستن‌های من در دورترین نقطه‌ی ممکن از او بود و سرم که گرم صحبت با دیگران بود... لایک زدن‌هایش زیر عکس‌هایم بود و نگاه من به وقتایی که دست زنش حلقه می‌شد دور گردنش... 

زمستان چندسال بعدتر، دوست مشترکمان گفت می‌داند و خیلی واضح است که دلمان گیر یکدیگر است، گفت:« زنش که نیست، میل شدیدتان به هم یهو می‌زند بیرون و سطح انرژی که بین شما دوتا ردوبدل می‌شود، آن‌قدر چشم‌گیر که هرکس می‌فهمد بین این دو میلی است شدید...» من در سکوت سری به تایید تکان دادم و گفتم:«شراب را تو باز می‌کنی یا من باز کنم؟» 

بهار بعدتر دوست مشترک دیگری وسط مستی گفت که میان مستی چند شب قبل‌تر زنانه‌ای، زن به او گفته است که برای من احترام قائل است، چون می‌داند مرد را به دلیل متاهل بودنش پس زده‌ام، و گفته «برعکس خیلی‌های دیگر همین دوروبر خودمان ..» دست‌هایم دور گیلاس شراب بود، دست‌هایم را به گیلاس فشار دادم، با آن یکی دست موهایم را پشت گوش زدم و گفتم:« بگذریم.» 

مرد برایم یک خط مسیج فرستاده است: «تو بزرگ‌ترین حسرت زندگی من شدی.» ...دو روز تمام باز خیال عضله‌های تنش، لب‌هایش، چشم‌های عمیق باهوشش در ذهنم رژه رفت، برایش نوشتم:« تو هم...» 

۱۳۹۰ مهر ۲, شنبه

ماجرای پاک‌کنی که دیگر نخواست پاک‌کن باشد

من شنبه‌شب یک پاییز سرد که اگر به عدد باشد آن‌قدرها دور نیست، اما تصویرش حالا دیگر خیلی دور است، تصمیم گرفتم تو را از زندگی‌ام بیرون کنم. همه‌ی آن بعداز‍‍ظهر و شب، مثل خیلی بعدازظهرها و شب‌ها و روزهای قبل‌ترش جایی از ذهن من از دست حرف‌ها و بی‌توجهی‌های تو حرص خورده بود. جایی دیگر از ذهنم به سرعت دنبال توجیه می‌گشت. من عادت بد توجیه کردن رفتارها و حرف‌های آدم‌ها را از روزهای زمستان سال قبلش که برف‌ و ترافیک و سیل ماشین‌هایی که لاستیک‌هایشان در برف گیر کرده بود هم نمی‌تونست جلوی آمدن من به آن خانه‌ی کوچک کوچه‌ب بن‌بست آن سراشیبی تند را بگیرد، یاد گرفتم.

آنقدر تو را که مردی بودی که دوست‌تر داشتمت، و رفتارهای گاه بی‌ادبانه و گاه وقیحانه و بیشتر طلبکارانه‌ات و بی‌مسئولیتی و بی‌خیالی‌ات را که انگار نهایت نداشت برای خودم و دوروبرم توجیه کرده بودم که انگار شده بودم یک پاک‌کن گنده که با وظیفه‌شناسی دنبال تو بود، تو گند می‌زدی و پاک‌کن پاک می‌کرد و رفع و رجوع. تو در زندگی من محافظه‌کار که دوروبرم همیشه پر از مردان حامی، مسئول، جدی ومعقول بود و هست، یک علامت سوال بزرگ بودی. 

دوهفته قبل‌ از شنبه‌شب پاییز سرد که به عدد هنوز آن‌قدرها هم دور نیست، «م» زنگ زده بود که برویم پیاده‌روی. ساعت یازده شب بود. بی‌مقدمه گفته بود یک سوال، تا کی می‌خوای یارو را کاور کنی؟‌برگشته بودم با کمی خشم در نگاه، هنوز دهانم را باز نکرده بودم که «م» گفت:«من بقیه نیستم. جلوی من اسباب بزک دوزکش نشو. فقط جواب بده تا کی؟» رفت روی نیمکت نشست، پا رو پا انداخت و گفت:« قسمت عجیبش این است که عاشقش هم نیستی.» 

من عاشقت نبودم. یادم نمی‌آید آن‌موقع خیال می‌کردم عاشقت هستم یا نه. تصویرهای آن روزها مثل اسنپ شات‌های پراکنده‌ای در ذهنم پخش و پلا است. یادم مانده اما که دست و دلم برای تو نمی لرزید، دست و دلم وقتی با تو بودم مستاصل می‌شد. انگار سرنوشت محتوم گریزناپذیری باشی که دردناکی و درمانی هم جز خودت نیست. حالا که از پس این فاصله‌ی دور به آن روزها فکر می‌کنم، انگار من پاک‌کن زندگی تو بودم و تو ریموت کنترلی که ویرت اگر می‌گرفت دکمه‌ای را فشار می‌دادی و من دو قدم جلو می‌رفتم یا چهارقدم عقب. عشقت اگر می‌کشید دکمه‌ی دیگری را می‌زدی و صدایم را خفه می‌کردی یا می‌راندیم گوشه‌ای دور یا نزدیک. بودن تو چه ملغمه‌ی غریب بی‌نامی بود... 

شنبه‌شب پاییز سرد، در ماشینت را که پشت سرم بستم، صدای چرخ‌های ماشینت که روی آسفالت خیابان دور شد، یک لحظه فکر کردم بس است! آن بعدازظهر و شب اتفاق غریب و بدی نیفتاده بود. مثل همیشه بود، تو طلبکار بودی و پررو و ریموت کنترل به دست، من پاک‌کن و مستاصل و حیران. یک بعدازظهر معمولی مثل همه‌ی روزهای قبلش که گریزناپذیر بودی بی‌آنکه یکی از ما عاشق دیگری باشد. 

در آسانسور موبایلم را درآوردم، خاموش کردم. زیرلب گفتم دیگر بس است. اصلن پای اینترنت نرفتم. سر میز صبحانه سرم را گرم کاسه‌ی شیر و کورن‌فلکس کردم و آرام به بابا و مامان گفتم فلانی هربار زنگ زد بگویید نیستم و نمی‌دانید کجا هستم. بابا روزنامه را تا کرد، از زیرعینک نگاهم کرد و گفت چی شده؟ گفتم هیچی، فقط نمی‌خواهم دیگر باشد و باشم. مامان سرش را تکان داد به نشانه‌ی تایید. رفتم تو اتاق، سرکار نرفتم، خوابیدم. 

دلم تنگ می‌شد برایت. تنم درد می‌گرفت حتا از ندیدنت، لمس نکردنت، نبوسیدنت. حتا دلم برای حیرت‌های مداومم از رفتارهای غریب پیش‌بینی‌ناپذیرت تنگ می‌شد. تلفنم زنگ می‌خورد، گوش‌هایم را می‌گرفتم تا نشنوم یا گوشی را سریع خاموش می‌کردم. چندبار دستم رفت برای پی‌ام فرستادن یا ایمیل زدن به تو و انگشتانم را از روی کیبورد عقب کشیده باشم خوب است؟ برای دانشگاه رفتن تاکسی‌ها هر روز از نزدیک خانه‌ی کوچک کوچه‌ی بن‌بست رد می‌شدند، تاکسی‌ها که می‌رسیدند به خیابان باریکی که به کوچه می‌رسید، سرم را می‌بردم پایین که مثلن دارم بند کفش‌هایم را می‌بندم، کفش‌های من از هر ده تا یکی‌شان هم به زور بند داشت!

دلم تنت را می‌خواست، جادوی تنت که بعد از اولین هم‌آغوشی حیرت‌زده و غرق لذت فکر کرده بودم بهتر از این تن و هم آغوشی دیگر ممکن نیست و پس‌فردای روزگار که رابطه ما نباشد من چطور از تن هیچ مرد دیگری لذت ببرم اصلن؟‌ راستی! مادربزرگم همیشه به هرکس که معشوق از کف داده بود، طلاق گرفته بود، رها شده بود و رها کرده بود می‌گفت:« یادتون نره همیشه یکی بهتر اون بیرون هست.» راست می‌گفت، بهتر از تو اون بیرون بود...

غده‌ی سرطانی زندگی من بودی انگار، من جان می‌کندم این غده را از خودم جدا کنم و دور بیندازم. تو نمی‌دانی، ولی همه‌ی روزهای باقی‌مانده‌ی آن پاییز و زمستان و بهار بعدش من زیاد گریه کردم. از دلتنگی برای چیزی که نمی‌دانستم حتا چیست...و اعتیاد به بودن آزاردهنده‌ی تو، که درد بودی و انگار درمان هم فقط خودت... پاییز و زمستان و بهار از تنها ماندن فرار می‌کردم، می‌دانستم تنها ماندنم نقطه‌ی خطر است و وسوسه‌ی این‌که دستم سراغ تلفن برود یا کیبورد. تو درست مثل سم ناشی از اعتیاد، ذره ذره، با جان کندن و درد از تن و فکر و زندگی من بیرون رفتی. 

حالا که بعد این سال‌ها پیدایم کردی و اومدی پرونده‌ی کهنه را باز کردن، می‌بینم هنوز همانی، بی‌کم و کاست. بی‌مسئولیت، پررو، گاه وقیح و بی‌ادب و غیرقابل پیش‌بینی. هنوز لحنت و حرف‌هایت پر از طلبکاری، پر از خشونت با چاشنی تمسخر. این‌جایی که من ایستادم اما خیلی از من آن روزها دور است. حالا کلافه شده‌ای که چرا ریموت کنترل دستت از کار افتاده است، هیچ قدرتی ندارد. حالا از تماشای تو که هیچ تغییر نکرده‌ای، تنها حسم شادی و رضایت از خودم است که شنبه‌شب یک پاییز سرد از ماشین تو پیاده شدم و تصمیم گرفتم تو را از زندگی‌ام بیرون کنم، این رابطه‌ی سادومازوخیستی را تمام کنم و خودم را از استیصال و مرداب با تو بودن بیرون کشیدم. اتفاق خوبی است که آمده‌ای دوباره پیدایم کردی، باید سروکله‌ات دوباره پیدا می‌شد تا بفهمم چقدر تصمیم آن روزهایم درست بوده است. من این روزها به خودم می‌بالم که ذره ذره، با درد و رنج، خودم را از مرداب با تو بودن بیرون کشیدم و دیگر نه پاک‌کن زندگی تو شدم و نه گذاشتم تو ریموت کنترل زندگی من باشی. شنبه است، امشب می‌خواهم به افتخار خودم، اراده‌ام و تصمیم درست آن شنبه‌شب پاییزی، یک گیلاس شراب قرمز بخورم. 










۱۳۹۰ شهریور ۲۴, پنجشنبه

...

- در ذهن من اتفاق غریبی افتاده است. بعضی از «اولین‌ها» در ذهنم پاک شده است. بعضی‌هایش کامل، بعضی‌هایش نصفه و نیمه...مثلن؟ یادم رفته است اولین بوسه را، طعمش یادم مانده، اما یادم نیست آن آدم کی بود یا اسمش چه بود! یادم رفته است اولین دیت با او را، یادم هست هیجان شدید قبلش را، ولی یادم نیست که کجا بود و کی و چطور گذشت آن روز ...گردن کشیده و زیبا و حس معرکه‌ی بوسیدن پشت گردن آن دیگری را روشن‌تر از هر تصویری به یاد دارم، اما یادم نمی‌آید چطور شد که لغزیدیم در زندگی هم! 

توالی وقایع هم بهم ریخته است انگار، پس و پیش شده است و گاه گنگ و مبهم ...آن هم منی که این اندازه جزئی‌بینم و همیشه به حافظه‌ی خوب درازمدت‌ام نازیدم ...در ذهن من اتفاق غریبی افتاده است که حالا در برابر بعضی سوال‌ها در جمع دوستان می‌گویم یادم نمی‌آید! و چشم‌ها گرد می‌شود که چطور می‌شود که «اولین‌ها» یا «مهم‌ترین‌ها» از یاد آدم برود آخر؟ ذهن من انگار علم برداشته و شورش کرده و اعلام خودمختاری! 

- زن فلسطینی می‌گفت مادربزرگش هنوز کلید خانه‌ی کوچک‌شان در روستایی که بولدزرهای اسرائیلی با خاک یکسان‌اش کرده را بعد این همه سال نگه داشته است. با خودش این‌ور و آن‌ور می‌کشد و به همه‌ی فامیل توصیه که از کلید مراقبت کنند تا روزی که بالاخره به روستای اجدادی برگشتند، در خانه را بتوانند باز کنند.. خانه‌ای که دیگر نیست، روستایی که دیگر مال آن‌ها نیست و نخواهد بود ...کلید برای پیرزن سمبل امید شده است، کلید را چنگ زده است که امید را زنده نگاه دارد. 

قلبم درد گرفته بود، یادم افتاد که کلید خانه در تهران را در صندوق آبی رنگ نگاه داشته‌ام هنوز و با خودم از این شهر به آن شهر و از این کشور به آن یکی کشور می‌کشم.ساعت ۱۰:۵۰ دقیقه‌ی صبح سرد پاییزی، کلید را به آرامی داخل رودخانه‌ی نزدیک پرت کردم، کلید در آب فرو رفت، دور شد و من انگار بندی را از دست و پای خودم جدا کردم. امید بی‌دلیل خطرناک است، سم است. آدمی هرچه پایش بیشتر روی زمین باشد، هرچه زودتر حقیقت را بپذیرد و هضم کند و هرچه بیشتر بکند و جدا شود، بهتر است...پوستش کلفت‌تر خواهد بود و شب و روز را به امید واهی روشنی دور، هدر نمی‌دهد ...وقتی روشنی در انتظار نیست...

- و "توی هر کوچه‌ای که می‌رفتم/ عشق در حال بازجویی بود/زندگی یک شماره‌ی ناقص/روی دیوار دستشویی بود"*... بالا و پایین‌اش توفیری ندارد...

* از شعر «توی جیبم دو بطر ایران بود»، سروده‌ی مهدی موسوی.

۱۳۹۰ مرداد ۲۳, یکشنبه

سومین سال

می‌دانید، ما هیچ‌وقت اه اه و پیف پیف نکردیم درباره‌ی همه‌ی حس‌های واقعی دیگری که کنار رابطه‌ی جدی عاشقانه ما بوده و هست. هیچ‌وقت منکر حس‌های واقعی دیگر نشدیم، دروغ‌های دل‌خوشنک گل به سرعروس تحویل هم ندادیم، قول و قرارهای دروغین ردیف نکردیم. هیچ‌وقت نگفتیم هرآنچه غیر توست، اصلن به چشم هم نمی‌آید. نگفتیم چشم‌هایمان نمی‌چرخد و نمی‌بیند، دلمان نمی‌لرزد و سر نمی‌خورد، هورمون‌ها ترشح نمی‌شوند و ... می‌دانید، به نظر من اه اه و پیف پیف دروغ است، ما به‌هم دروغ نمی‌گوییم. 


مرد می‌داند و می‌دانست روزی که کلافه آمد و برای من از حس جنسی عمیق‌اش به دختر که سال‌هاست دوستش است در تاریکی سالن سینما نوشت، چیزی در رابطه ما تغییر نمی‌کند، فرو نمی‌ریزد، نمی‌شکند، دود نمی‌شود...من می‌دانستم و می‌دانم روزی که صبح با گریه شماره‌اش را گرفتم و از جنجال و آشوب و ملغمه‌ی مزخرف ناخواسته‌ای که سر یک هوس اتفاق افتاده بود گفتم، چیزی از عشق او به من کم نخواهد شد. حتا با آنکه انتظار داشتم مواخذه‌ای کند، دو سه روزی تو لک برود، سرزنش‌ام کند، این را هم نکرد... خوب یادم است با آن آرامش همیشه‌ی صدای بم و عمیق‌اش پرسید خب! حرفت تمام شد عزیزم؟‌و وقتی فین فین‌کنان گفتم آره، باز نرمی همیشه‌ی صدایش بود که خب بیا الان تو بغلم اول، نفس عمیق بکش و گریه نکن. و بعد سیل جملات مهربان و محکم همیشه‌اش که آن‌قدر اطمینان را به رگ‌های من سرازیر می‌کند. که وسط آن همه گند مزخرف، که می‌دانی بیش از همه خود نازنین‌اش را آزار داده لابد، باز هم امن‌ترین آغوش است.


مرا صیقل داده است بودن‌اش، گوشه‌های تیزم را با همان حضور آرام مداوم عاشقش، صیقل داده است. می‌بینم چقدر من را با خودم آشتی داده است، ور کمال‌گرایم را چطور تعدیل کرده است. مچ خودم را می‌گیرم که با او چقدر دورم از کمال‌گرایی که سال‌ها اسیرش بودم و مغزم آگاهانه شش دانگ حواسش جمع. می‌بینم که چقدر با عیب و ایرادهایم راحت‌ترم و خودم را وقت اشتباه، راحت‌تر می‌بخشم. پیش او بلند بلند فکر می‌کنم بی هراس قضاوت، نک و ناله می‌کنم بی‌هراس متهم شدن، غر می‌زنم بی‌نگرانی، اشتباه‌هایم را بی‌نگرانی بیرون می‌ریزم بی‌ترس مواخذه شدن، و این همه امنیت ... حواسم هست پیش من چطور عریان است، بی‌ترس از هیچ قضاوت و هراسی از ترس‌هایش می‌گوید و پیچ و خم‌های این روزهای زندگی‌اش، حواسم هست که چقدر برایش آغوش امن شده‌ام، پناه خستگی‌ها و نگرانی‌هایش.


هفته‌ی پیش می‌‌گفت واقعن از اینکه با کس دیگری بخوابی، اذیت نمی‌شوم و می‌دانم این اصلن جمله‌ی گفتنش نیست، خیلی خیلی حس درونی عمیق عاشقانه‌ای است. اما بدانم الان می‌خوای و حس می‌کنی باید بری با کسی که می‌خوای بخوابی، برای هر دلیلی که خودت داری، اذیت نمی‌شوم. بس‌که می‌دانم چقدر تنیده شده‌ایم در هم، چقدر عین اکسیژن گریزناپذیر شده‌ای برای من، چقدر جای سفت و محکمی ایستاده‌ایم در زندگی هم.


راست می‌گوید، این‌ها جمله‌ی گفتنش نیست شاید. ولی رسیده‌ایم جایی آن‌قدر درونی، عمیق، درهم‌تنیده و دونفره که جفتمان برای توصیف بیرونی‌اش خورده‌ایم به بن‌بست واژه. نقطه‌ی غریبی است اینجا که رسیده‌ایم، برای هردوی ما هم تازه. در هیچ رابطه‌ی دیگری چنین نقطه‌ای را تجربه نکرده‌ایم، این اندازه عمیق، درهم تنیده، ایمن، ناب...که هیچ چیز بیرونی انگار با همه‌ی جذابیت‌ها و خوبی‌ها ولذت‌های مست‌کننده‌شان، خراشی هم نمی‌اندازد روی این نقطه‌ی عجیب تازه‌ای که باهم رسیده‌ایم. و نه اه اه پیف پیف‌ای از آن همه جذابیت آدم‌های دیگر هست، نه دروغی، نه انکاری و رد خوبی ها و جذابیت‌های دیگر.


هفته‌ی پیش بهش گفتم تو دیگر بیشتر از آن‌که معشوق من باشی، خود منی. دیشب که دلتنگ‌اش بودم، از خیالم گذشت که "...و دوستت دارم چیز تازه‌ای نیست، معذالک/چیزی است که بیش‌تر از هرچیز دوست دارم*"


* یدالله رویایی این را سروده بود.








۱۳۹۰ تیر ۱۴, سه‌شنبه

مصیبت، هزار پیچ و خم دارد

دیکتاتوری هزار لایه دارد. زن را شکنجه می‌کنند، مجبورش می‌کنند در اتاق بازجویی روبروی همسرش بنشیند و بگوید همسر او یک خائن جاسوس است و وطن‌فروش ...مرد با چه مشقتی، چه مصیبت‌ها از جهنم سیبری فرار می‌کند، چندهزار کیلومتر راه می‌رود تا به هزار رنگ هند برسد و خود را گم‌وگور کند. تا که روز آزادی لهستان، برگردد پیش زن، در چشم‌هایش نگاه کند و بگوید عذاب وجدان نداشته باشد. او می‌فهمد که زن مجبور بوده و شکنجه شده است، او را بخشیده است ... همه‌ی انگیزه‌ی فرارش بشود امید آن روز که در چشم‌های زن نگاه کند و بگوید عذاب وجدان نداشته باشد و می فهمد که مجبور به اعتراف‌های دروغین بوده است... دیکتاتوری چه مصیبت‌ها که آوار زندگی‌ عاطفی، عاشقی‌ها و باهم بودن‌ها نمی‌کند... 

دوسال پیش مرد را بازداشت کردند... مرد مثل خیلی‌های دیگر که فله‌ای بازداشت شدند،نه  از نزدیک قاطی سیاست و حزبی بود و نه سیاسی‌نویس. دخل و خرج زندگی‌ جمع‌وجور دونفره‌شان از نوشتن مرد در نشریات جور می‌شد و کار نیمه‌وقت زن در نشریه‌هایی که نشان و بویی از سیاست نداشتند. مرد یک شبه شد زندانی سیاسی، زن یک‌باره شد همسر زندانی سیاسی و کمی بعدتر همسر قهرمان...نقشی که نمی‌خواست، نقشی که به او تحمیل شد. مرد هنوز پشت میله‌های زندان روزهای سیاه حکم چندین ساله‌ی نهاد بی‌در و پیکر ظالمی که اسم خودش را گذاشته قوه‌ی قضاییه می گذراند. زن با بار نقش «همسر قهرمان» که ناخواسته بر دوشش گذاشته شده و به زندگی‌شان تحمیل، در صف ملاقات زندان توهین می‌شنود و دربدر چهار روز مرخصی برای مرد پله‌های دادگاه‌ها را بالا و پایین می‌رود.

زن اما خسته شده است، در خلوت تنهایی چت‌های دونفره‌مان به یاد روزهای دور که در تاریکی اتاق ساعت‌ها حرف مگو می‌زدیم برای هم، برایم می‌نویسد که خسته است، که دلش در حسرت یک آغوش امن است و بوسه‌ی طولانی کشدار پر از هوس. می‌نویسد دو سال شد که هم‌بستری نبوده است، که می‌ترسد اصلن دیگر یادش رفته باشد هم‌آغوشی با یک مرد چطور بود. می‌گوید روزهایی با مرد آنقدر حرف داشتیم که فکر می‌کردیم کفگیر این همه حرف، هیچ‌وقت به ته دیگ نخواهد خورد. حالا همه‌ی حرف‌هایمان در روزهای ملاقات شده فلانی و فلانی چطورند و با عجله اخبار سیاسی بیرون را به نوعی به گوشش رساندن و نگران سرماخوردگی و گوش درد مرد شدن ...

هی در چت می‌نویسد، بعد پاک می‌کند، هی آن زیر پنجره‌ی چت می‌گوید فلانی دارد برای تو چیزی تایپ می‌کند...فلانی جرات ندارد آن‌چه را که نوشته است پست کند ...می‌نویسم به من بگو، پاک نکن، می‌دانی من نه قضاوتی می‌کنم نه حرف کلیشه‌ای رایج برایت ردیف می‌کنم ...بالاخره می‌نویسد...می‌گوید به طلاق فکر می‌کنم گاهی، نمی‌توانم، نمی‌کشم دیگر، من هیچ‌وقت نخواستم زندگی‌‌ام چیزی بیشتر از یک زندگی عادی معمولی روتین دونفره باشد، خسته‌ام از همه‌ی زندگی که تحت کنترل است، از زندان‌ها، راهروهای دادگاه‌ها، کابین‌های ملاقات، مصاحبه با رسانه‌ها، توهین شنیدن‌ از سرباز دم در گرفته تا رئیس زندان... می‌ترسم اصلن راستش که دیگر هرگز نتوانیم مثل سابق باهم زندگی کنیم...در این چندساله چه‌ها که بر هر دوی ما رفت، هر دو صدوهشتاد درجه تغییر کرده‌ایم، از کجا معلوم این دو آدم جدید، اصلن حرفی برای زدن به هم داشته باشند؟چه رسد به سقف مشترک... خسته‌ام و جرات ندارم حتا به مادرم بگویم گاهی به طلاق فکر می‌کنم... له می‌کنند مرا...همه‌ی همین‌هایی که می‌گویند آزادی‌خواه هستند و دنبال دموکراسی و سبز و غیره، له می‌کنند مرا...همسر قهرمان را چه به این گه‌خوری‌ها؟ باید مثل درخت استوار پشت سر شوهر قهرمانش که تاج سر افتخار ملت است بایستد و جان‌فشانی کند و منتظر بازگشت او بماند... کی‌ می‌فهمد حجم تنهایی‌های مرا؟ حسرت در آغوش کشیده شدن؟ کمبود محبتی که آنقدر قلنبه شده است که می‌دانم خودم را وا دهم عاشق اولین مردی که از کنارم رد می‌شود خواهم شد؟ 

من؟ من جوابی ندارم برای این همه واقعیت تلخ ... بهتر از خودش می‌دانم وقتی ردای «همسر قهرمان» را ناخواسته بر تنت کردند، فقط تا وقتی عزیزی که مو به مو نقش تعیین شده را درست بازی کنی. می‌دانم اگر جرات کند و طلاق بگیرد، یار تازه‌ای بگیرد یا هرچه، چطور همین جامعه زیر باز قضاوت‌ها له‌اش خواهند کرد... به حجم تنهایی مرد هم فکر می‌کنم پشت میله های زندان، روی دیوار خط می‌کشد و می‌داند هنوز چند صد روز دیگر باقی مانده است... بعد خودم را جای او می‌گذارم...من اصلن راستش هی در نقش‌های دیگران فرو می‌روم، در مترو همیشه قصه‌ی زندگی روبرویی را حدس می‌زنم...فکر می‌کنم اگر زندانی بودم و همسرم آن بیرون، در سکوت و تلخی نکبت‌بار شب‌های زندان به چی فکر می‌کردم؟ آیا از ذهنم می گذشت که شاید همین لحظه، دستش در دست دیگری باشد؟ تنش کنار تن دیگری؟ نکند دلش لغزیده و عاشق دیگری شده باشد؟ بعد، می‌بینم که لابد حتمن به سوال‌های این چنین فکر می‌کردم، حتمن روزهایی زیر دوش‌های چندش‌آور حمام‌های زندان، از ذهنم می‌گذشت که نکند دیگر با من نباشدش میلی ...تنهایی امانش را بریده شاید و دل و تن داده است به دیگری ... حق می‌دادم آیا به او وقتی درنکبت زندان دستم از همه جا کوتاه است و شاید خیال عشق روزهای دور، تنها دلخوشی‌ام؟ نمی‌دانم... می‌شود وقتی برای مثال ده سال زندانی هستی، توقع وفاداری داشت؟ آیا توقع انسانی است؟ اصلن می‌شود وقتی خودت در بدترین شرایط غیرانسانی اسیری، با منطق و انسانیت انتظار داشته باشی؟ نمی‌دانم ...چطور می‌شود سال‌ها بی‌مرخصی پشت میله‌ی زندان باشی و دل و تن دیگری که بیرون است نلرزد؟ نمی‌دانم... 

یکی بود که قبل از آزادشدن شوهرش نوشته بود می‌ترسد، می ترسد آنقدر این دوران هر دو را عوض کرده باشد که نتوانند دیگر دوباره باهم زیر یک سقف زندگی کنند... یکی دیگر را می‌شناسم که در دوری همسر زندانی، سروکله‌ی عشق سابق همه‌ی عمرش پیدا شده و او حتا جرات نمی‌کند عشق روزهای دور را ببیند، بس که می‌داند مستعد است تا دلش سر بخورد و بلغزد از نو ...یکی دیگر ...یکی دیگر ... قصه‌های مصیبت‌های لایه‌های زیرین دیکتاتوری که عیان نمی‌شود، رو نمی‌شود و به چشم نمی‌آید...فاجعه‌های ماندگار دیکتاتوری ...رابطه‌هایی که نابود می‌شود ...این روی سکه که دیده نمی‌شود چندان ...

۱۳۹۰ خرداد ۲۴, سه‌شنبه

جایی آن وسط‌ها

همین هفته‌ی پیش دو دوستم گفتند که عاشق شده‌اند. هر دو مرد، یکی اوایل دهه‌ی پنجم زندگی، یکی اواسط دهه‌ی چهارم. اولی اروپایی و دومی ایرانی. اولی متاهل و دومی درگیر رابطه‌ی جدی. اولی به قول خارجی‌ها رابطه‌اش با همسرش،«اپن مریج» است. از اول قرارشان این بوده که هردو می‌توانند اگر خواستند با دیگران رابطه‌ی جنسی و برو و بیا داشته باشند. مرز را «درگیر رابطه‌ی عاطفی جدی نشدن با دیگران» تعریف کرده‌اند. هفت سالی از ازدواجشان می‌گذرد. 

مرد دوم، دوست دختری ایرانی دارد. خودش ساکن یکی از کشورهای قاره‌ی سبز، دختر ساکن کشوری دیگر در همین قاره‌ی سبز. قرارشان این بوده که تا می‌شود متعهد بود و ماند، حالا این وسط اگر یک وقتی یکی‌شان با کس دیگری خوابید، جنجال اساسی برپا نکنند و درک کنند که بالاخره رابطه، رابطه‌ی راه دور است. هم زن مرد اول را از نزدیک می‌شناسم و هم دوست‌دختر مرد دوم را. 

هفته‌ی پیش، مرد اول را بعد چندماه دیدم. آخر ایمیل‌هایی که رد و بدل کرده بودیم که لانگ تایم نو سی و من آنطرف‌هایم و برویم مشروبی بخوریم، نوشته بود دلم دردودل می‌خواهد و مشاوره از نگاه تو که زن هستی.  رفتیم کافه‌ای در گوشه‌ای دنج که توریست از سر و کولش بالا نمی‌رود، اولین جرعه‌ی شراب را سرکشیده بودیم که زد زیر گریه. اولین‌بار بود که گریه‌اش را می‌دیدم، دستپاچه منتظر بودم که کمی آرام‌تر شود و نگران که چه شده است. آرام‌تر که شد از زن گفت، که قرار بوده است رابطه‌ی عادی باشد که احتمالن با چندبار هم‌آغوشی تمام شود، که زن خود اصلن رابطه‌ی موازی دیگری با مردی دیگر داشته است که وضع رابطه‌ی جنسی‌شان تعریفی نداشته است و محور رابطه‌ی این دو قرار بوده فقط هم‌آغوشی باشد و بس. 

حدس زدن ادامه‌ی ماجرا خب برای شما هم ساده است. هفته‌ای یک‌بار دیدار می‌شود هفته‌ای سه بار، اس‌ام‌اس‌ها از دو روزی یک‌بار می‌شود روزی ده بیست تا، هم‌آغوشی می‌شود شام بعدش و فیلم دیدن روی کاناپه و یک روز به خودش آمده است و دیده که شماره‌ی زن که روی گوشی موبایل می‌افتد، دلش را می‌لرزاند و زن سر خورده است جایی آن ته ته‌های دل. زن اما عاشق او نشده است، به او دلبستگی دارد و دارد از دوستی و هم‌آغوشی خوب‌شان لذت می‌برد، چیز بیشتری هم نمی‌خواهد.نمی‌خواهد مرد عاشق او باشد، زنش را ول کند، صبح و ظهر و عصر و شب به فکر او باشد. زن، که از عاشق شدن مرد ترسیده است، حالا ده قدم عقب‌گرد کرده است و از دست بودن این دوست من فرار می‌کند، مثل خیلی‌های دیگر از ما که در مواجهه با عشق یک‌طرفه می‌ترسیم و در می‌رویم. 

برای مرد دوم در چت نوشتم چطوری پسر؟‌چند هفته است غیبی. نوشت سلام. نوشتم خوبی؟ نوشت نه نه نه.عاشق شدم ...بعد از مسنجر زنگ زد و تا آمدم بپرسم چی شدی، زد زیر گریه. رابطه‌ی این مرد با زنی که عاشقش شده است اما قرار نبوده است هیچی جز دوستی ساده‌ی دو نفر باشد. مرد اما خیلی زود عاشق حرکت دست‌های زن وقتی که حرف می‌زند، خنده‌های از ته‌دلش، نگاه مهربانش، درک زن از حرف‌هایش و آن همه علاقه‌مندی‌های مشترک‌شان می‌شود. مرد دوم، اصلن حتا به زن نگفته است که عاشق او شده است. می‌گوید خسته است از این‌که در این  یکی دوسالی که رابطه‌‌اش با دوست‌دخترش راه دور شده است، این همه به او خیانت کرده است. می‌گوید عقلش می‌داند که دوست‌دختر خودش و رابطه‌ی چندین ساله‌‌شان برای او بهتر است و آرامش‌بخش‌تر از هر رابطه‌ی دیگری. ولی دلش لرزیده، زن تازه‌وادر سر خورده است ته دلش و دارد اگاهانه از سفر هفته‌ی بعد به کشور دوست‌دخترش شانه خالی می‌کند. 

هر دو مرد از من هم‌فکری و مشاوره می‌خواهند، که کاش هیچ‌وقت هیچ‌کسی در موقعیت‌های این‌جور از من نخواهد. من که آدم «شدیدی» در عاشقی و دوست‌داشتن نیستم، که چندان اهل ریسک در رابطه‌هایم نیستم، که معمولن از تعهد شانه خالی می‌کنم، که ته ته اش آرامش خودم را دودستی می‌چسبم و به جز مورد استثنای این مرد (در زندگی همه‌ی آدم‌ها مردی یا زنی هست که استثنا می‌شود و استثنا می‌ماند)، سال‌هاست که عاشقی‌های مجنون‌وار و دلبستگی‌های عمیق دیگران مرا می‌ترساند و باعث فرارم می‌شود.

هرچقدر در دنیای روابط اجتماعی و کاری‌ام، آدمی هستم رک که عیان نظرش را می گوید، انتخابش را می‌کند و هزینه‌اش را هم می‌پردازد، وقتی پای رابطه‌های شخصی‌ و به خصوص روابط عاطفی‌ام می‌رسد، همیشه دنبال راه‌حل‌های از نوع «نه سیخ بسوزد و نه کباب» و دوری از هرگونه مجادله و رویارویی هستم. من اصلن تا بشود از انتخاب‌های فردی و دوراهی و سه راهی  و چند راهی‌ها در می‌روم. هربار هم که گیر دوراهی‌های این‌جور و موقعیت‌های موازی می‌افتم، بیشتر استرس و حال بدم به خاطر آن لحظه‌ای است که ناگزیر از انتخاب شوم و رویارویی و نه خود انتخاب! من فقط می‌دانم و دیده‌ام که سیاست «نه سیخ بسوزد و نه کباب» معمول من، هیچ کجای معادله‌هایی که هر دو مرد درگیرش هستند، پشیزی نمی‌ارزد و کاربرد ندارد. من حتا نمی‌دانم و نمی‌توانم به کسی بگویم دلش را بچسبد و برود دنبال دل یا عقل و دو دو تا چهارتای منطقی را. 

۱۳۹۰ اردیبهشت ۱۳, سه‌شنبه

در دلم بود که بی‌ دوست ...

تیرماه که برسد، می‌شود پایان دهمین سالی که«ب» را می‌شناسم. من پاهایم را فرو کرده بودم در استخر کوچک باغ بزرگ آقای ح که «ب» را دیدم که از ماشین‌اش که آن موقع‌ها یک پراید سفید بود پیاده شد. آن آخر هفته ما مهمان باغ گیلاس و آلبالوی آقای ح بودیم، بابا و مامان و خواهر «ب» هم بودند، بعد یهو خودش که قرار نبود بیاید، سوار به پراید سفید کوچکش سر رسید. من تازه کنکور داده بودم و کتاب‌های تست قلم‌چی، کلاس خصوص عربی برای کنکور و خر زدن‌ها خلاص شده بودم. «ب» یازده سال بزرگ‌تر از من بود، فوق‌لیسانس مهندسی مکانیک داشت، تازه از سربازی برگشته بود، از نه صبح تا پنج بعدازظهر مهندس شرکتی با نمای شیشه‌ای در یکی از سربالایی‌ها جردن بود و پنج بعدازظهر به بعد می‌شد یک پیانیست غرق در نوای سازش. 

بعد از شام من داشتم گوشه‌ی ایوان روبروی استخر،کتاب می‌خواندم، یکی از کتاب‌های آلبادسس پدس، یادم رفته است کدامشان. نگاهش افتاد به عنوان کتاب، برگشت سمت من و گفت:«آخ! این یکی از بهترین کتاب‌های این چندسال اخیر است که خوانده‌ام. کجاشی؟» نگاهی به صفحه کردم و گفتم:«صفحه ۱۵۸.» زد زیر خنده که خب صفحه ۱۵۸ یعنی کجاش آخه دختر؟ خندیدم و جوابش را ندادم. 

مهرماه من دانشجوی دو دانشگاه در دو سر شهر بودم! کله‌ام پرباد بود و ولع هزار چیز یاد گرفتن و مدرک رو مدرک گذاشتن داشتم. یکی از بعداز‍ظهرهای هنوز آفتابی، داشتم بدو می‌دویدم آن طرف خیابان که سوار تاکسی‌های خطی شوم که به کلاس آن یکی دانشگاه برسم، چراغ عابر قرمز بود و پراید سفید کوبید رو ترمز و راننده سرش را بیرون آورد که «ای بابا! تو که همون صفحه ۱۵۸ ای! بیا بالا بینم دختر، بیا بالا تا خودت را به کشتن ندادی و یک بدبختی را روانه زندان نکردی!» 

بعدازظهر هنوز آفتابی مهرماه دور، رابطه‌ی دوستانه‌ی من و «ب» شروع شد، وسط خنده‌های «ب» که من تا حالا در زندگی دوستی نداشتم که یازده سال از من کوچیک تر باشه! هفته‌ی بعدش رفتیم سینما، دو روز بعدش در مطب دکتر ارتوپد که مادرش را آورده بود مرا دید که منتظرم تا نوبتم شود و دکتر زانویم را معاینه کند. وسط ناله مادرش که مسبب زانوی علیل‌شده مرا لعنت می‌کرد که دیگر نمی‌توانم اسکی بروم و تنیس و بدوم گفت:«پیاده‌روی که می‌تونی بری.نه؟این پارک نزدیک خانه‌تان جان می‌دهد برای پیاده‌روی.» 

«ب» در دایره‌ی هیچ‌کدام از اکیپ‌های دوستان من نبود. نه هم مدرسه‌ای و هم‌دانشگاهی بود، نه هم‌کار و هم‌دغدغه، نه اهل وب‌گردی و وبلاگ‌نویسی. برای خودش ساز دیگری بود، آقا مهندس کراوات‌زده‌ی خوش‌تیپی که می‌توانست ساعت‌ها از پیانو و عشقش به موسیقی کلاسیک حرف بزند. همه کارهایش منظم و مرتب و رو برنامه بود، هفته‌ای دوبار پینگ‌پونگ بازی می‌کرد، هفته‌ای دوبار استخر می‌رفت، شبی دوساعت مطالعه می‌کرد، آخرهفته‌ها حتمن می‌رفت به مادربزرگ پیرش سر می‌زد، چهار دوست صمیمی داشت که از دبیرستان هم کلاس بودند، قفسه کتابخانه‌ی اتاقش مملو از کتاب‌های جامعه‌شناسی بود و تاریخ ادیان و رمان‌های غیرایرانی. تیزبین بود و هست و مو را از ماست بیرون می‌کشد، حواسش حسابی جمع جزئیات است و هیچ‌وقت پیتزا را با کچاپ نمی‌خورد. سالی لااقل سه بار تعطیلات لااقل ده روزه می‌رود. 

«ب» هیچ‌وقت دوست صمیمی و خیلی نزدیک من نبود و نشد، اما همیشه دوست عزیز و امن بود و ماند. گاهی می‌شد دو سه ماه از هم خبر نداشتیم، بعد یهو تلفن می‌زد و می‌گفت« هنوز صفحه صدوپنجاه و هشتادی؟» بعد که می‌خندیدم می‌گفت شب برویم شام بیرون؟ من همیشه می‌گفتم تو با این زندگی طبق برنامه و منظم و مرتب چی می‌شود که یهو بی‌برنامه‌ریزی قبلی تصمیم می‌گیری شب برویم بیرون؟‌می‌گفت هنوز هم کم‌سن‌ترین دوست منی، آدم باید برای «ترین های» زندگی‌اش منعطف باشد و بی‌خیال برنامه. 

پدر و مادرش مرا زیاد دوست داشتند، کله‌ی پرباد و زندگی شلوغ پر از امید به تغییر را تحسین می‌کردند. از چندماه برای ناهار روز جمعه دعوتم می‌کردند، «ب» می‌آمد دنبال من، می‌گفتم میشه اول بریم قنادی؟ همیشه یک جعبه شیرینی برای پدر و مادرش می‌خریدم، مادرش چه سبزی پلوهای محشری می‌پخت. با مهربانی هی برایم میوه پوست می‌کند، پدرش چه مرد نازنین فرهیخته‌ای بود.

«ب» یک وقتی تصمیم گرفت ازدواج کند، با همان نظم و برنامه‌ریزی و دقت همیشه‌اش. گفتم عمرن زن نمی‌گیری، آدم‌ها معمولن سر عاشقی و خریت با کله می‌روند تو دل همچین ریسکی، نه مدل تو با برنامه‌ریزی و دقت و چارت تعریف کردن. گفت روز عروسیم باید بری رو میز لزگی برقصی به جبران این قطعیتت که من زن نمی‌گیرم، گفتم قبول! دو سه سال هی رفت و معاشرت کرد و چارت بالا پایین کرد و ایده‌آل رو کاغذ آورد و آخرش یک روز گفت تسلیم! تو راست می‌گفتی! حالا باید برم رو میز برات لزگی برقصم؟ خندیدم که خیلی استعداد رقص داری آخه! 

این سال‌های مهاجرت دوبار سرزده آمد دیدنم. هربار تلفن را برداشتم و گفت عزیزدل صفحه صدوپنجاه هشتی من! من فلان شهرم، از این‌جا تا آن شهر خراب‌شده تو چقدر راه است؟ با قطار باید بیام یا ماشین کرایه کنم؟مهمون که می‌خوای انشالله؟ دیدنش هر دوبار چه خوب بود، چه ذوق‌زده به دنبالش رفتم، هربار اخم کرد که واه واه! چقدر هم خوشگل‌تر شده واسه ما! نک و ناله‌ات چیه از دوری آخه؟ هربار برایش خورشت قیمه پختم که می‌دانستم غذای محبوب‌اش است، هربار تا صبح بیدار نشستیم و حرف زدیم، هربار صبح بغلش کردم که مرسی که سورپریزم کردی و سرزده یهو اومدی! هربار گفت هنوز هم کم‌سن‌ترین دوست منی، آدم برای «ترین‌ها» باید منعطف باشد و بی‌خیال برنامه‌ریزی... 

ما این همه سال  هیچ‌وقت همیشه و مدام از هم خبر نداشته‌ایم، گاهی دو روز در هفته باهم بیرون رفتیم، گاهی چندماه یکدیگر را ندیده‌ایم، گاه سه شب پشت سرهم چت کردیم، گاه چندماه نه تلفنی و نه چتی. می‌دانیم دوستی ما سرجایش هست، لازم نیست هی و مداوم از هم خبر داشته باشیم. نگران هم نمی‌شویم اگر چندماهی خبری از هم نداشته باشیم.

نگران نبودم که چند ماه است که ازش خبری نیست. حالا چندروزی می‌شود که چت کرده‌ایم و گفته سرطان ناغافل آفتاده به جانش و به سرعت دارد سلول‌های تنش را از بین می‌برد، از شیمی درمانی بی‌حاصل، از این‌که حوصله‌ی جنگیدن با بیماری را ندارد وقتی می‌داند چندماهی بیشتر نمی‌ماند و از تصمیم‌اش برای اتانازی. من هنوز مبهوت و خشک‌زده خیره به مانیتور بودم که نوشت برای اتانازی دارد روانه‌ی کشور نزدیک من می‌شود که شرایط‌اش مهیا است و دکتر آشنای فامیلی دارد همه‌چیز را هماهنگ می‌کند، از این‌که با همه دارد خداحافظی می‌کند و آرام است، یک جور عجیبی آرام است. نوشت دلش می‌خواهد برای آخرین‌بار کم‌سن‌ترین دوست‌اش را ببیند، بعد فوری اضافه کرد«اگر دوست داری و سختت نیست...» 

حالا قرار است یکی از روزهای احتمالن آفتابی هفته‌های نزدیک، یکی از پیراهن‌های قرمزرنگ‌ام را بپوشم که قرمز رنگ موردعلاقه‌اش است، رژلب قرمز بر لب بمالم و یادم باشد قرمزی کفش‌ها با پیراهن هماهنگ باشد که دوست‌ام نگاه جزئی‌بین دارد و روانه‌ی بیمارستانی در یکی از شهرهای کشور نزدیک بشوم، بغضم را فرو خورم و نزنم زیر گریه، انگشت‌های کشیده‌ی پیانیست بعداز‍‍ظهرها را نوازش کنم، از ده سال دوستی‌مان بگوییم، یکی از کتاب‌های آلبادسس پدس را با خود ببرم و صفحه‌ی ۱۵۸ را هرچی که بود برایش بخوانم، پیشانی تب‌دارش را ببوسم و بگویم چه دوست نازنین کم‌نظیری است و چقدر دلتنگ‌اش خواهم شد ...می‌دانم که باز مدام شوخی‌های ظریف خواهد کرد، خواهد خندید و با قدرشناسی همیشه‌اش تشکر خواهد کرد که آخرین خواسته‌اش را  اجابت کردم و آمدم ...شاید بگوید از اینجا که بیرون رفتی، نزن زیر گریه، من مانده‌ام تو چرا کور نمیشی که انقدر اشک داری و چشم‌هایت همیشه نمناک است.من لابد باز بغض قورت خواهم داد و باز چشم‌هایم پر اشک می‌شود،  او لابد باز خواهد گفت اوه! باز اشکش سرازیر شد، چقدر لوس و ننری تو آخه صفحه صد و پنجاه هشتی عزیزمن! 


۱۳۹۰ اردیبهشت ۵, دوشنبه

زودگذر

در ذهن من، پدر و مادرم، همیشه کنار هم در یک قاب نقش بسته‌اند. روی کاناپه وقتی مامان پاهایش را جمع کرده توی شکمش و کتاب می‌خواند و عینک دسته طلایی مطالعه‌اش را برچشم زده است، بابا عینک دسته نقره‌ایش را بر چشم زده، یک کوسن را زیر بغل زده و روزنامه می‌خواند و زیرلب فحش می‌دهد به سرتاپای اخبار مسئولان کشوری، لشگری، بالامنبری، پای منبری. آن‌ها هر صبح که از خواب بیدار می‌شوند در آشپزخانه یکدیگر را می‌بوسند، وقتی دست بابا روی دسته‌ی در یخچال است تا آب بنوشد. شب‌ها معمولن باهم به تخت می‌روند و چراغ مطالعه سمت هریک، باهم خاموش می‌شود. 

بعدازظهرهای تابستان، باهم می‌روند پیاده‌روی. خیلی وقت‌ها باهم سر از کافی‌شاپی و رستورانی درمی‌آوردند، مامان دوسوم مرغ‌های بشقابش را می‌گذارد در بشقاب بابا، بابا همه‌ی کلم‌های سالاد را برای مامان نگه می‌دارد. آن‌ها همیشه در یک بشقاب هندوانه‌ی خنک می‌خورند. بابا مخفف اسم مادر را صدا می‌کند همیشه، مامان همیشه یک «جان» می‌چسباند پشت اسم بابا. در خیابان، مامان درست همان‌طور- حالا گیریم ورژن زنانه‌اش- به خیابان و دوروبری نگاه می‌کند که بابا وقتی نوک سیبلش را آرام می‌جود. 

آن‌ها معمولن باهم به تعطیلات می‌روند، یک‌جور آهنگ در ماشین گوش می‌دهند و باهم می‌زنند زیر آواز و روی داشبورد و فرمان ماشین ضرب می‌گیرند. در هواپیما همیشه کنار هم می نشینند و در قطار همیشه روبروی هم. هردو یک‌جور آبجو می‌نوشند و دست‌هایشان باهم جعبه‌ی گوجه فرنگی‌ها را زیرورو می‌کند تا گوجه‌ی درشت و سفت و سالم سوا کند. پدرم همیشه قدم‌هایش را آرام‌تر می‌کند تا با قدم‌های مادرم هماهنگ باشد. مادر با آن هیکل گوشتالوی سفید مهربانش در سربالایی نفس کم می‌آورد، پدر همیشه به همه می‌گوید شماها بروید، خودش می‌ماند، زیر بازوی مادر را می‌گیرد و دوتایی با سرعت حلزون بالا می‌آیند. 

همیشه در یک اتاق و یک بستر می‌خوابند. حتا اگر باهم قهر کرده باشند یا ازهم دلخور باشند. من هرگز ندیده‌ام یکی از آن‌ها بالش زیربغل زده باشد و شب را روی کاناپه سرکرده باشد. گاه که مجبور باشند مدتی از هم دور باشند، مثلن یکی‌شان تنها بیاید دیدن من یا برود سفرکاری یا شب‌ها را در بیمارستان کنار تن رنجور و بیمار خواهرش سر کند، هریک در وجود دیگری باقی می‌ماند و حضور دارد.

مادر من با هیکل گوشتالویش گاهی  گرمازده دکمه‌ی بالای پیراهن را باز می‌کند و تند و تند با تکان دست خود را باد می‌زند. بعد برای یک لحظه‌ی گذرا، انگشت‌های زیبای همیشه مانیکورشده‌اش را نرم و آرام می‌کشد روی گردن‌بندش. گردن‌بند هدیه‌ی اولین سالگرد ازدواجشان است که گاهی زیر دکمه‌ی بالای پیراهن گم شده است. گاهی فکر می‌کنم اصلن گرمش نبوده مادر، ادای گرما درآورده که پلاک گردن‌بند را نرم و عاشقانه لمس کند و شوهرش را که همیشه در گردن‌بند او حضور دارد نوازش کند. پدر اگر بی او بیاید دیدن من، تا اول یک چمدان سوغاتی برای او نخرد، برای خودش یک دکمه هم حتا نمی‌خرد. هرچقدر هم اصرارکنی که فلان کفش برای شما خوب است یا فلان پیراهن به ما می‌آیدها، دست‌هایش را در هوا تکان می‌دهد که «بعدن! بعدن! اول بریم برای مامانت این و آن و آن یکی را بخریم. مادرت مهم‌تر است دخترجان.» 

من اما همیشه با یک‌جور سماجت پنهان از دیدن این همه اتحاد و یگانگی جسمانی و روحی آن‌ها کلافه می‌شوم و هم‌زمان لذت می‌برم. فکر می‌کنم بخشی از این همه آسودگی خیال من از «کانون گرم خانواده» دیدن این هم‌بستگی مداوم جسم و روح آن‌هاست، تصویر قاب‌گرفته‌ی زن و مردی دوشادوش هم، در امن‌ترین ساحل و طوفانی‌ترین دریای زندگی. اما آن روی سکه کلافگی است، اصلن سخت خواهد بود این دو را مستقل تعریف کردند بسکه در هم تنیده‌اند و بسکه گاه نمی‌شود فهمید فلان خصیصه، اول ویژگی کدام‌شان بوده است. 

مادر من یک‌بار اول جوانی و سرپرشور من با حسرت و ترس نگاهم کرد و زیرلب گفت می‌ترسد من هرگز در زندگی کسی را «واقعن و از ته دل» دوست نداشته باشم. برای او دوست داشتن «واقعن و از ته‌دل» یعنی زانوهایی که از شدت خواستن دیگری بلرزد، موج طوفانی که در دلت برپا شود، زندگی که «وقف» دیگری شود، تنیده‌ی در جسم و روح دیگری شود، یعنی یک عمر لذت از تن و بودن دیگری بردن، یعنی غرق شدن... من اما به قول دوستی آدم «شدیدی» نیستم، آدم تا خرخره غرق‌شدن‌ها، زانو لرزیدن‌ها، شب‌بیداری‌ها، و «یک عمر» به سربردن‌ها ...برای من دوست داشتن «واقعن و از ته دل» یعنی مهربانی بی‌مرز، هروقت خواستیم کنار روح و تن هم بودن و لذت بردن، هروقت خواستیم دورشدن و تنهایی  و باز موسم باهم بودن. رابطه‌ای که یک «مشترک» رو گوشه و کنارش چسبانده نشده باشد و تو ذوق نزند.رابطه‌ای که آدم‌ها مثل هم با اطوار یکسان خیابان و دوروبری‌ها را نگاه نکنند. من «غرق شدن» را دوست ندارم و عزیزترین آدم‌هایم کسانی هستند که با خودشان موج آوار نکردند روی خرده‌ریزهای روزمره‌ی من.

آدمیزاد عزیزترین و دلپذیرترین و جذاب‌ترین عالم هم که باشد، گاهی حضورش خسته‌کننده‌ می‌شود. اصلن راستش را بخواهید همیشه برای من لحظه‌ای ماندگار یا گذرا از راه می‌رسد که با کمی فاصله تن، همه‌ی آن حجم پوست و گوشت و عضله و برجستگی‌ها و فرورفتگی‌های عزیزی را نظاره می‌کنم، با دل‌سوزی، تسلیم و پذیرا که ای موجود بشری! ناتوان‌ترینی و روی کره‌ی زمین، تک و تنهایی، تک و تنها. چه عاقبت از تا خرخره تنیده شدن در بودن دیگری آخر... 


۱۳۹۰ فروردین ۸, دوشنبه

...

«اون مال منه.» 
جمله‌هایی است که ادبیات آدم نیست. این جمله بالا، ادبیات من نیست. یا لااقل فکر می‌کردم که نیست. لحظه‌های بسیاری بود که وسط یک هم‌آغوشی، میان ناله‌های لذت، در گرمای دستی که می‌نشست رو دست همیشه سرد من یا پشت پچ پچه‌های تلفن مردی می‌گفت که مال او هستم یا می‌خواهد مال او باشم. گاهی جدی و منطقی سخنرانی غرایی می‌کردم درباب عدم اعتقادم به تصاحب و این جمله تمامیت‌خواهانه، گاهی با دلبری و لوسی حرف را عوض می‌کردم، گاهی با خنده می‌گفتم مگه من ماشینم؟ بستگی به حال و روز داشت و لرزش دلم برای آن دیگری. اما جمله‌ی « من مال توام» و تایید این مال دیگری بودن، در قاموس عاشقی‌ها و وسوسه‌های من یکی نبود. 

مردانی بودند که گفتند مال من هستند، گاهی خندیدم، دستم را بردم لای موهایشان و موها را به‌هم زدم و لبشان را بوسیدم. گاهی گفتم نه!مرسی! من ملک  و اموال نمی‌خوام. گاهی خندیدم که نمی‌یام خواستگاریت، نمی‌خوام. گاهی جدی سخنرانی غرایی کردم در باب عدم اعتقادم به تصاحب و این جمله تمامیت خواهانه، تن ندادم به تایید مال من بودن آن‌ها. 

آخر همین بهار، دوسال تمام می‌شود که مرد نرم و آرام مثل یک حلزون بی سروصدا خزیده است در زندگی من. با همین آرامش، بی ادعایی و نرمی یکی یکی سیم خاردارها و مرزهای من را تعدادشان سر به فلک می‌زند را عقب رانده است و از آدم سخت اعتمادی که من باشم، موجودی ساخته است با اعتماد صد و دودرصدی به خودش!

مرد شیوه‌اش، مدلش، نگاهش جور دیگری است. باهوش است، هوش چیزی است که من نمی‌توانم از آن بگذرم و هیچی به اندازه‌ی هوش، مرا جذب نمی کند. خیلی زود فهمید تنها راه ماندگار کردن منی که مثل ماهی لیز می‌خورم و بی‌سروصدا و ناگهانی رابطه را تمام می‌کنم یا کم‌رنگ، آزادی و رهایی مطلق است. مرد نخواست مال او باشم، نخواست فقط با او باشم، نخواست تنم مال او باشد فقط، هیچ قول تا همیشه‌ای نخواست.گذاشت همه رابطه را من تنظیم کنم. فرمان را داد دست من که من معلوم کنم رابطه کجا رود و همه این مدت آرام آرام، نرم و بی‌هیاهو خزید و خزید و خودش را نزدیک و نزدیک‌تر کرد و مرز پشت مرز کنار راند. 

هیچ کدام از مردهای مهم زندگی‌ام قبل این مرد نفهمیدند راه ماندگار کردن منی که لیز می‌خورم و می‌روم،رهایی مطلق است و عدم تعیین هیچ مرز و باید و نبایدی. مرد آدم لحظه نیست حتا، نگاهش به رابطه ما دم را غنیمت شمر نبود و نیست. پلان‌های بلندمدت دارد، پلان‌های ماندگار، چیزی که مرا بالاقوه می‌تواند به وحشت اندازد. اما آن‌قدر خوب بلد است نرم و آرام و صبور از پلان‌هایش بگوید که جای وحشت، ته دلت بلرزد از خوشی و به  اتفاق‌های ماندگاری فکر کنی که اصلن در نگاه و باورت نیست. مرد صبوری بلد است، عجیب صبوری بلد است ...

مرد اما دور است، گاهی فکر می‌کنم رمز ماندگاریش جز همه آن‌چه گفتم، دوری جغرافیایی هم هست.بعد فکر می‌کنم مزخرف است، مگر بار اول است که درگیر رابطه‌ای با مردی دور هستم؟ همیشه جایی عطش و لذت دیگر نبود، درک و همدلی هم، شور و اشتیاق هم ...

مرد حالا «نزدیک‌ترین» آدم زندگی من است ...من حالا «نزدیک‌ترین» آدم زندگی مرد هستم ...آن‌قدر نزدیک که خاطره‌ی تلخ روزهای هفت سالگی مرد را فقط من می‌دانم ...آن‌قدر نزدیک هست که تلخی هراس و حسادت سال‌های دور زندگی من را فقط او می‌داند ...مرد روزی گفت حتا اگر روزی ازدواج کردم با مرد دیگری یا درگیر رابطه‌ای جدی با مرد دیگری، دلش می‌خواهد هر کاری از دست او برمی‌آمد و هرغمی در زندگی‌ام بود به او بگویم ...من روزی به مرد گفتم حتا اگر با زن دیگری ازدواج کرد یا درگیر رابطه ماندگار شد، روی دوستی همیشگی من می‌تواند حساب کند و دلم می‌خواهد رابطه‌ی عمیق ما حفظ شود ...مرد این‌ را با حسرت و تلخی نگفت، من این را از روی ادب یا حسرت نگفتم ...هر دو آن‌قدر هم را می‌شناسیم که بدانیم کلمه به کلمه‌اش را از ته دل گفته‌ایم ...

قرارمان با مرد از روز اول این بود که هرکس خواست با دیگرانی هم‌آغوشی خواهد داشت و رابطه، هردو گفتیم در چنین صورتی، کلیات را می‌خواهیم بدانیم. مرد می‌گوید من عشق بزرگ زندگی‌اش هستم، لازم نیست این را بگوید...آن‌قدر واضح است که نه فقط من، هرکس که ما را می‌شناسد زود می‌فهمد مرد چقدر عاشق من است. مرد، آدم ماندگار زندگی من است، باورکردنش برای آن‌ها که مرا می‌شناسند سخت است که کسی ماندگار شود در زندگی من، مرد آدم ماندگار زندگی من است ...ماندگار ...آن‌قدر ماندگار که نزدیکی فیزیکی‌اش با زن دیگری دیگر دغدغه و خیال آزاردهنده‌ای نیست. گاه حتا می‌توانم هم‌آغوشی‌اش با زن دیگری را تصور کنم و ببینم ته دلم حسد نیست، نگرانی نیست، هراس نیست ...چیزی که بین من و مرد است، آن‌قدر منحصر بفرد و ناب و عمیق است که تصور هم‌آغوشی‌های موازی نمی تواند خدشه‌دارش کند هیچ.

مرد این اواخر وسوسه شد ...نه وسوسه تن دیگری فقط ... رابطه‌ی من و مرد آن‌قدر عمیق هست که راحت از وسوسه‌های جنسی به دیگری بگوییم و بدانیم نه قضاوت می‌شویم، نه حسود، نه چیزی در رابطه‌مان به‌هم می‌ریزد. وسوسه‌اش این‌بار عمیق‌تر بود ...وسوسه‌ای نه فقط برای تن زنی دیگر، برای هم‌صحبتی و هم‌فکری و معاشرت مدام و یک کلام رابطه‌ای فراتر از تن...مرد همیشه از زن زیاد حرف می‌زند، من رادارهایم آن‌قدر قوی هست که از همان دوسال قبل زود بفهمم که زن برای مرد فقط یک دوست نیست، که حسش به او عمیق‌تر است و جذابیت زن هم برای او بیش‌تر از یک دوست ساده. 

مرد وقتی می‌گوید وقت داری حرف بزنیم من می‌فهمم موضوع جدی است ...من سراپا گوش می‌شوم...مرد بی‌وقفه با صداقت حرف می‌زند و می‌گوید ...از نگرانی‌هایش، از وسوسه‌اش، از هراسش، از نبرد عقل و حسش ...مرد گفت زن عاشق او شده است، زیاد ...و او وسوسه شده است، بیشتر از همیشه ...مرد از حسن‌های زن می‌گفت که قاعدتن برای هر مردی وسوسه‌کننده است ...و از دلش که تا خرخره گیر من است... گفت گاهی آدم یک گلی می‌خوره، تقصیر دفاع است.بعضی وقت‌ها اما تقصیر کسی نیست، شوت آن‌قدر محکم هست که می‌رود تو گل. تو (یعنی من) همان شوت محکمی، رفته‌ای تو گل که دل من باشد. همه دل را مال خودت کرده‌ای، کاریش نمیشه کرد. مرد گفت همه این‌ها را کلمه به کلمه به آن زن دیگر هم گفته است ...

من این‌بار ترسیدم ...برای اولین بار در این دوسال ترسیدم ...هراس از دست دادن مرد ...بعد دیدم ته دلم حسد هست، تلخی هست، ترس از دست دادن هست، ترس کم شدن عشق مرد به خود، هرچی حس کوفت این‌جور لحظه‌هاست با هم هست ...ساکت شدم، خیلی ساکت ...گفتم هرچی تصمیم توست ...مرد گفت تصمیمی درکار نیست، من یک روزی تو را انتخاب کردم که آدم ماندگار زندگی من باشی، روزی که انتخابت کردم مطمئن بودم آن‌قدر حس من به تو متفاوت و عمیق هست که مقایسه اصلن بی‌معنا است دیگر و حرف انتخاب بین تو و دیگری، پای همه‌چیز این انتخابم ایستادم و می ایستم و می‌دانی و همیشه فقط تویی که مهمی و نبودنت مرگ...

من آرام نشدم ولی ...شب توی رخت‌خواب، بالش را بغل کرده تکیه داده به کوسن‌ها فکر می‌کردم و فکر ...یهو مچ خودم را گرفتم که توی ذهن دارم با لجاجت می گویم« اون مال منه، اون همیشه مال منه.» آدم خیال می‌کند بعد از همه تجربه‌ها و کشاکش‌ها و خودشناسی‌ها، آنقدر می‌شناسد خود درگیر رابطه‌اش را که این‌جور دیگر خودش را حیرت‌زده نکند. آدم خب خیال بیخود می‌کند... یکی ته دل من حالا لجوج و بی‌منطق می‌گوید «این مرد مال من است» و عین خیالش هم نیست که این جمله، ادبیات من نبوده و نیست ... من دلم نمی‌خواهد این مرد، روزی نباشد و یا کم‌رنگ‌تر باشد ...اصلن شاید یک رمز ماندگاری این مرد، این عزیزترین عزیز من همین اطمینان همیشه‌ی ته دل بوده است که او مال من است، همیشه مال من است ...به درک که می‌دانم«همیشه‌ای» وجود ندارد در جهان ...و مرد می‌داند خودش هم که هست ... و می‌دانم که هست ...و می‌خواهد که باشد ... و می‌خواهم که باشد ...


۱۳۸۹ اسفند ۱۶, دوشنبه

از پس تمام دوست داشتن‌ها


مرد گفت ما که عشق و مهر و نان را داریم قسمت می‌کنیم، برویم چهاردیواری را هم قسمت کنیم. مرد البته آنقدرها شاعرانه و ادبی که من نوشتم این را نگفت. گفت جای مهمی در قلبش دارم و در زندگی‌اش و از بودن با من لذت می‌برد. فکر می‌کند زمان قدم بعدی است، یعنی «موو این» کردن. 

مرد مودب است، دل‌پذیر است، خوش مشرب است، صبوری را خوب بلد است، با شعور است، کار و بار خوبی دارد، خوش قدوبالا و خوش‌تیپ است، مهربانی بی‌دریغ و انتظار را خوب بلد است، مدام مثل کنه آویزان و ولوی زندگی دیگری نمی‌شود.کتاب می‌خواند، فیلم خوب می‌بیند، آشپزی‌اش حرف ندارد، از این مردهای شلخته حال به‌هم زن نیست، خوش بستر است و از همه چی مهم‌تر باهوش است. 

قرار شد دو سه روز بعد جوابش را دهم. دلیلی برای نه گفتن نبود، یک جای ذهن هم هی قلقلک می‌داد که بالاخره که باید یک جایی این «زندگی دونفره» را تجربه کنی. که هم تکلیف خودت با  سقف مشترک و دیدن هرروزه‌ی دیگری روشن کنی، هم ببینی چقدر اهل «تقسیم» هستی و تصمیم های دونفره و تعهد از نوع تا این اندازه نزدیک. قبلش هم زیاد پیش آمده بود که با مرد یک هفته در خانه‌ی من یا او سر کرده باشیم و مرد نه آن همه حجم حضورش آزاردهنده بود و نه روی اعصاب هم رفته بودیم. به مرد گفتم باشه! برویم دنبال خانه‌ی مشترک. 

یک هفته‌ی بعداولین ایمیل از بنگاه آمد. در فرم آنلاین جلوی گزینه‌ی «زوج» را تیک زده بودیم. مرد بنگاهی ایمیل را خطاب به من نوشته بود و آدرس ایمیل مرد را هم کپی. مرد بنگاه‌دار مرا با فامیلی او خطاب کرده بود. انگار یک سطل آب یخ روی سرم ریخته باشند. فوری جواب دادم که ما ازدواج نکرده‌ایم و فامیلی من این است و نه آن. جواب را نه فقط به بنگاه‌دار، که به مرد هم ریپلای کردم. انگار بخواهم به در بگویم که دیوار هم بشنود و حواسش باشد.  


چهار روز بعدتر، داشتیم ناهار می‌خوردیم، من بودم و دوستی و دوست‌اش. دوستم پرسید خانه پیدا کرده‌ایم یا نه؟ گفتم هنوز داریم می‌گردیم و یکی بد نبود و آفتاب‌گیرش خوب بود و اتاق خواب آن‌طور که دوستش پرسید چند وقت است ازدواج کرده‌اید؟ جواب دادم ازدواج نکرده‌ایم، دوستیم و قرار است هم‌خانه هم شویم. گفت خب! همان ازدواجه دیگه به نوعی، مبارک است. چنگال را گذاشتم کنار بشقاب پر از پاستا و بی‌وقفه شروع کردم توضیح دادن نه ازدواج نیست و نخواهد بود و فرق دارد و کاغذپاره معیار چیزی نیست و این یک تجربه است و قرار است دوست باشیم بیشتر از هرچیز ... زیادی داشتم توضیح می‌دادم، خودم می‌فهمیدم. اما انگار اصلن خطابم به او نبود، به درگیری‌های ذهنی خودم بود، بلند بلند فکر کردن بود، به زور اطمینان دادن به خود بود. 


مرد شور و شوق داشت، از خرت و پرت‌هایی که باید می‌خریدیم می‌گفت، از اینکه بالکن چقدر مهم است یا آشپزخانه‌ی آفتاب‌گیر. هرچه مرد بیشتر حرف می‌زد و شوق نشان می‌داد، من ساکت‌تر می‌شدم و تردید به خصوص شب‌ها، وقت خواب، امانم را می‌برید. 


مرد می‌دانست که من اعتقادی به ازدواج در آن معنای کلیشه‌ای و رایج‌اش ندارم. همان‌طور که می‌دانست به تعهد هم با آن معنای رایج و کلیشه‌ای باور ندارم. مرد می‌دانست من " یک‌جور ترسناکی " واقع‌بینم. گاهی که کلافه می‌شود می‌گوید "منفی باف." بعد خودش می‌گوید نه...واقع‌بینی، ترسناک واقع‌بینی، آنقدر که حس و حال عاشقانه را گاه می‌کشد. مرد درست می‌گوید. 


زن "یک جور ترسناکی" که من باشم، به هیچ " تا همیشه‌ای" باور ندارد. تنها عشق همیشگی که توی کت من می‌رود، عشق والدین به فرزند است و بس. غیر از آن، فکر می‌کنم همه رابطه‌ها و حس‌های عاشقانه تاریخ انقضاء دارند، درست مثل آبلیموی یک و یک و کنسرو سبزی سرخ‌کرده‌ی خانوم.


زن "یک جور ترسناک " فکر می‌کند انسان قرن بیست و یکم، انسان منزوی است و برعکس خیلی‌ها این را نه خصیصه‌ای منفی که مثبت می‌بیند. این زن معتقد است خانم ویرجینیا وولف با انتخاب عنوان "اتاقی از آن خود" برای به زعم این زن بهترین کتابش، حجت را بر همگان تمام کرد. انسان منزوی قرن بیست و یکم به نظر زن یک جور ترسناکی واقع‌بین، باید اتاقی از آن خود داشته باشد. این اتاق برای یکی اگر یک میزتحریر باشد کفایت می‌کند، برای من باید چهاردیواری باشد که وقتی کلید را می‌چرخانم و قفل در را باز می کنم، سروصدا در انتظارم نباشد. 


زن "یک جور ترسناکی" واقع‌بین که منم، زمانی فکر می‌کرد مادرشدن اتفاقی است که روزی دلش می‌خواهد تجربه‌اش کند، حالا که می‌بیند روز به روز کمتر حوصله و اعصاب بچه‌ها از هر سنی را دارد و دلش دیگر با دیدن هیچ بچه ای ضعف نمی‌رود و تنش از مسئولیت وحشتناک بچه می‌لرزد و زندگی خودش آن‌قدر مهم هست که وقف دیگری نکند، فکر می‌کند یکی از پررنگ‌ترین دلایل ذهنی‌اش برای همزیستی یا ازدواج دارد دود می‌شود. آخر این زن یک ور سنتی دارد که مثلن تو کتش نمی‌رود بچه با فقط مادر یا فقط پدر به اندازه‌ی تجربه‌ی حضور هم پدر و هم مادر خوشحال و خوشبخت خواهد بود. 


همین زن هراسی از "ما" دارد راستش. می‌بیند و می‌داند سقف مشترک، کم کم این" ما" لامصب را گنده و گنده‌تر می‌کند و می ترسد روزی یهو مچ خودش را بگیرد که هی در جواب ایمیل دعوت بنوسید ما نمی تونیم بیاییم، یا بگوید ما برای تابستان برنامه‌ی فلان داریم و آخرهفته بساط گریل در پارک. این زن هیچ از تماشای زوج هایی که ادبیاتشان، موضع گیری‌هایشان و  خواسته‌ها و ناخواسته‌هایشان خیلی شبیه هم شده است، لذت نمی‌برد.اصلن راستش را بخواهید "جمع " گاهی تن این زن را می‌لرزاند.ادامه‌اش بعضی از کارهای جمعی، موضع‌گیری‌های جمعی، حمایت‌ها و تاییدها و تکذیب‌های جمعی ...


می‌شود این مانیفست نگرانی‌ها را تا ابد ادامه داد، مثلن از هراس اتکای بیش از اندازه به حضور دیگری گفت یا از دست رفتن لذت تجربه‌ی اولین‌ها. یا آن هراس پنهان آن ته دل که راحت بر زبان نمی‌آید و آدم گاه انکارش می‌کند، همان لذت دیده شدن، خواسته شدن، در جمع جلب توجه کردن و فلرت کردن‌ها که تا مهر زنی متاهل یا درگیر رابطه‌ای آنقدر جدی که سقفتان یکی باشد روی پیشانی‌ات بخورد، حجمش کم و کمتر می‌شود. بعضی‌ها   به دیده شدن و خواسته شدن و تکرار مدام لذت اولین‌ها عادت می‌کنند، من یکی از آن بعضی‌ها هستم. 


مرد بنگاه‌دار، در ایمیل دوم و سوم هم باز مرا با نام فامیلی مرد خطاب کرد. انگار که آن همه توضیح را به دیوار گفته باشم. من آدم توضیح دادن‌های بسیار نیستم، حال و حوصله‌ی تبیین و شکافتن زندگی‌ام را ندارم. طاقت ندارم مدام چنگال را کنار بگذارم و هی توضیح دهم که نه ازدواج نیست و نخواهد بود و فرق دارد و کاغذپاره معیار چیزی نیست ...در توانم نیست که هی هربار توضیح دهم نام فامیلی مرد، فامیل من نیست. در کشش من نیست که در جواب دعوت بگویم من می‌آیم و بعد توضیح دهم او چرا نمی‌آید و اصلن مگر قرار است ما همیشه باهم باشیم؟ آدمی هم نیستم که برایم تصور دیگران "به کل" اهمیتی نداشته باشد و نظر دیگران را به یک ورم حواله دهم. آن همه هراس‌ها و باورهای بالا هم که هست. به مرد تلفن کردم، سه ساعت بعد در کاناپه‌ی خانه‌اش زیر پتو توضیح می‌دادم و توضیح که چرا می‌خواهم بله ای که در پیشنهاد هم‌خانه شدن گفته بودم را پس بگیرم، چرا این تجربه چیزی است که لااقل در این برهه زندگی‌ام از توانم خارج است، چرا می‌ترسم و نمی‌توانم دنیا و نظر عالم و آدم را به یک ورم حواله دهم و چرا این روزها هرچه او شادتر می‌شود و با شوق بیشتر، من ناشادتر می‌شوم و ساکت‌تر. 


گاهی آدم باید سه چهارساعت حتا شده با بغض، با درد، با تشویش و روراست همه هراس‌ها و توضیحات را بیرون ریزد، تا بعدتر از عمری ایمیل‌های چندخطی در جواب بنگاه‌دارها و چنگال‌هایی که کنار بشقاب می‌نشیند و غذایی که می‌ماسد و شب‌بیداری‌ها خلاص شود. و مرد...گفته بودم که باشعور است و مهربان و باهوش.


پ.ن: چقدر وبلاگ نوشتن بعد چندهفته وبلاگ ننوشتن، کوه کندن است.




۱۳۸۹ دی ۲۸, سه‌شنبه

فقط اجسام در آینه نیستند که از آنچه که می‌بینید به شما نزدیک‌ترند ...

دستش رفت بالا، خم شده بودم کفش‌هایم را از پا دربیارم، دستم روی پاشنه‌ی کفش بود. سرم بالا، همه‌ی صدونود سانت قدش سایه انداخته بود روی من، کمتر از دوقدم آن‌ورتر. خشکم زده بود، بهت‌زده نگاهم میخکوب دستی شده بود که رفته بود بالا که بنشیند روی گونه‌ی من.

هیچ‌وقت دور و بر من مردی نبود که دست روی دیگری بلند کند. خانواده‌ی پدری و مادری‌ام، چه روشن‌فکرهایشان و چه سنتی‌ها و مذهبی‌هایشان، تابویی بدتر از دست روی زن بلند کردن برایشان تعریف نشده است. مثل خیلی آذری‌های دیگر که "دست روی زن بلند کردن " برایشان بدترین رفتار ممکن، زشت‌ترین تابو است.. بعضی‌هایشان زن و دختر را محدود می‌کنند، زور می‌گویند، قلدری می‌کنند ولی برای خیلی از آن‌ها هم دست روی زن بلند کردن همین‌قدر تابوی وحشتناک است که برای روشن‌فکرهایشان. دایی مادرم فکر می‌کند طلاق گرفتن ننگ و عار است، دخترش شکایت می‌برد که مرد زور می‌گوید، بدمستی می‌کند، بدرفتار است، می‌گفت بساز. روزی که دختر آمد و گفت دست رویم بلند کرده، منتظر نماند جمله‌اش تمام شود، گفت می‌رویم وسایلت را جمع می‌کنیم و درخواست طلاق می‌دهیم. می‌دهم دمار از روزگارش دربیاورند که بفهمد تاوان دست روی زن بلندکردن چیست.دمار از روزگار مرد درآوردند...

همه تجربه‌ی کتک خوردن من در کودکی، کتک‌کاری‌های گاه‌بیگاه من و برادرم بود. دنبال هم می‌کردیم در خانه، یکی اون می‌زد و یکی من. خیلی وقت‌ها وسطش هرهر خنده‌مان هم بود. مادرم کلافه می‌شد و می‌گفت بروید تو اتاق، هروقت بزن بزن‌هایتان تمام شد بیایید بیرون. می‌رفتیم تو اتاق، شوخی جدی کتک‌کاری می‌کردیم و بعد دست در گردن هم می‌آمدیم بیرون و می‌پرسیدیم ناهار چی داریم یا بابا کی میاد که شام بخوریم. بعدتر چندباری از پلیس و نیروی ضدشورش کتک خوردم، در تجمع‌ها و درگیری‌ها. جنس آن تجربه فرق داشت ولی، کسی از آن‌ها انتظار ادب و شعور نداشت یا لااقل من نداشتم.

حالا مردی بالای سرم ایستاده بود و دستش را بالا برده بودکه بنشیند روی گونه‌ی من. مرد یک ماه قبلش در مهمانی خانه‌ی دوستی برای اولین‌بار رویت شده بود. تازه برگشته بود ایران، خوش‌پوش بود و خوش‌صحبت.نگاه‌های نافذی داشت که از پوست و گوشت رد می‌شد و می‌رسید به عمق. حرف زده بودیم از رشته‌ی تحصیلی‌اش که نزدیک بود به رشته‌ی من، از یکی دو آشنای مشترک و سرمایی بودن هردویمان. همین روتین لاس زدن‌ها دیگر. و بعد دعوتم کرده بود نمایشگاه نقاشی دوستش، و بعد شام، بعد اس‌ام‌اس تشکر و خواهش می‌کنم و فردا وقت داری برویم راه برویم؟ و بعد راه رفتن کافه‌ای رفتیم و همین‌جور تا آخر روتین روزهای اول آشنایی. 

هیچ نشانه‌ای از خشم‌های مهارشده یا عصبی بودن نشان نداده بود. هربار که می‌دیدمش آرام بود و خوش‌صحبت. آن شب برای اولین بار رفته بودیم مهمانی کوچکی، خانه‌ی یکی از دوستان من. از همان اول شب بغ کرد، سعی کردم بفهمم چرا. ماشین را که در پارکینگ خانه‌اش پارک کرد، اصل حرف را زد. از این‌که همه مردان آن جمع را بغل کرده و بوسیده بودم، هم وقت ورود هم وقت خروج! معنای " دود از کله آدم بلند شدن" را در تاریکی پارکینگ آن خانه‌ی ساکت و دور فهمیدم. بدیهیات... امان از وقتی بدیهایت دونفر دورند از هم، خیلی دور.

فایده‌ای نداشت توضیح  چیزی که بدیهی بود برای من...با دیگران فارغ از جنسیت روبوسی کردن، یکدیگر را دوستانه در آغوش فشردن. یکی از آن لحظه‌های بهت بود که لال می‌شوم. رفتیم داخل آسانسور، نگاهم میخ مانده بود روی دکمه‌ی طبقه‌ی ششم، تا که کی سبز شود. کلید را داشت در قفل می‌چرخاند که گفتم تمامش کنیم، بعد شروع کردم تند و تند توضیح دادن که بدیهیات ما فرق دارد و وقتی بدیهیات فرق دارد وقت و انرژی گذاشتن، به نظر من بیخود است و همان بهتر که انقدر زود فهمیدیم این همه فرق را و دلبستگی عاطفی خاصی پیش نیامده و ...تند تند حرف می‌زدم. نوشته بودم که آدم"رو در رو " تمام کردن رابطه‌ها نیستم و هرچقدر در ذره ذره دورشدن و رابطه را به سردی کشاندن ماهرم، در یک‌باره تمام کردن‌های از نوع رو در رو، ضعیفم. 

صاف رفتم کنار کاناپه، یک دستم روی دسته‌ی کاناپه بود و دست دیگر روی پاشنه‌ی کفش که داشت پایم را اذیت می‌کرد و هنوز داشتم از تفاوت زمین تا آسمان بدیهیات می‌گفتم که سایه‌ی صدونود سانت قدش افتاد روی تن من و دستش رفت بالا که بنشیند روی گونه‌ی من...دستش پایین نیامد، نمی‌دونم جنس و عمق نگاه بهت‌زده و حیران و شاید ترسان من چطور بود و چقدر که دو سه قدمی رفت عقب و دستش را پایین آورد. 

بقیه آن شب مثل یک نوار روی دور تند در ذهنم هست... دستم که مانتو و روسری و کیفم را از روی کاناپه چنگ زد، دست او روی دستگیره‌ی در که نمی‌خواست بگذارد بروم و می‌خواست توضیح دهد، دست من که با خشونت دستش را کشید از روی دستگیره‌ی در، پله‌ها، کفش‌هایی که وسط پله‌ها از پا درآوردم و گریه‌ام در اولین ماشین کرایه‌ای که رد می‌شد و نگاه‌های کنجکاو مرد راننده. 

دم دمای صبح هنوز توی تخت‌ام غلت می‌زدم، " کتک خوردن" برای من همیشه اتفاق دوری بود که مال من و دورواطرافیانم نبود. کتک خوردن و در معرض کتک خوردن قرارگرفتن مال صفحه‌ی حوادث روزنامه‌ها بود و زنان در صف پزشکی قانونی و مردان بی‌اعصابی که درخیابان دست‌به‌یقه می‌شدند.حالا یکی دوقدمی من ایستاده، سایه‌اش روی تن من افتاده و دستش رفته بود بالا... ساعت پنج صبح دل پیچه گرفتم، بدو دویدم دست‌شویی و بالا آوردم. تا دو سه روز بعد هنوز بهت‌زده بودم و حیران.

به هیچ‌کس چیزی نگفتم، انگار هیج‌کدام آن جمله‌های معروف که قربانی خشونت مقصر نیست و باید از خشونت حرف زد و کسی که باید شرم کند، کسی است که خشونت می‌کند که به آن اعتقاد داشتم و سعی می‌کردم ترویج‌اش بدهم، حالا برای خودم کارساز نبود. جایی از ذهنم شرمنده بود، شرمنده‌ی یک‌ماه بیرون رفتن و معاشرت با کسی که اگر بدیهیات‌اش با تو فرق داشته باشد، دستش می‌رود بالا. شرمنده‌ی دست کسی را گرفتن و لب کسی را بوسیدن که وقت خشم می‌تواند دست روی دیگری بلند کند و بدیهیات‌اش یک کهکشان راه شیری از من دور است. شرمندگی غریب این تجربه، مدت‌ها بود و ماند. حالا هرچقدر ور منطقی ذهن داد می‌زد که بابا جان! کف دستت را که بو نکرده بودی و ده سال نبود که طرف را می‌شناختی و برو خدات را شکر کن که سر یک ماه فهمیدی چه‌جور آدمی است و پاگیر و گرفتار رابطه‌ای با او نشدی. مرد صدونود سانتی، نزدیک‌ترین تجربه‌ی من از خشونت فیزیکی شد که دور بود، مال صفحه‌ی حوادث روزنامه‌ها بود و زنان در صف پزشکی قانونی و مردان بی‌اعصابی که در خیابان دست‌به‌یقه می‌شدند ...